تحلیل اندیشکده آمریکایی از تقویت نفوذ ایران در آفریقا

«بنیاد دفاع از دموکراسی ها» (FDD) در تحلیل دستاوردهای سفر «سید ابراهیم رئیسی» رئیس جمهوری اسلامی ایران به سه کشور آفریقایی کنیا، زیمبابوه و اوگاندا نوشت، رئیس جمهوری ایران آخرین مرحله سفر سه روزه خود به کشورهای جنوب صحرای آفریقا را با توقف در زیمبابوه در ۱۳ ژوئیه به پایان رساند. وی در این سفر برای تقویت نفوذ تهران و افزایش سطح تجارت و مشارکت های اقتصادی ایران در قاره آفریقا تلاش کرد، ضمن آنکه همزمان سعی داشت تا اتحاد ضد آمریکایی را در این منطقه تقویت کند.

طبق این گزارش، رئیسی در سومین مرحله از این سفر به همراه «امرسون منانگاگوا» همتای زیمبابوه ای خود ۱۲ توافقنامه را در موضوعات مختلف از حوزه انرژی گرفته تا ارتباطات از راه دور نهایی کردند. دو رئیس جمهوری همچنین از کشورهایی که با تحریم های غرب رو به رو هستند، خواستند تا متحد شوند.

گزارش این اندیشکده افزود: رئیسی در دو مقصد نخست این سفر هم از کنیا و اوگاندا دیدن کرد و با مقام های ارشد آن ها مذاکراتی را انجام داد. رئیس جمهوری ایران در دیدار با «یووری موسوینی» رئیس جمهور اوگاندا، از مصوبه جدید این کشور علیه همجنس گرایی قدردانی کرد. وی این جهت گیری را «یکی از کثیف ترین مسائل در تاریخ بشریت» خواند و آن را حمله ای از سوی غرب علیه نهاد خانواده ها و علیه فرهنگ مردم کشورها ارزیابی کرد.

ابراهیم رئیسی همچنین با «ویلیام روتو» رئیس جمهور کنیا دیدار کرد و قول داد که روابط دوجانبه را گسترش دهد.

سفری با اهداف اقتصادی

این اتاق فکر آمریکایی مهمترین محور سفر رئیس جمهوی کشورمان را حوزه اقتصاد دانست و به همین دلیل رویکرد ضدایرانی کارشناسان خود در همین عرصه را برجسته ساخت. «توبی درشویتز» معاون ارشد این موسسه در حوزه راهبردها و روابط دولتی در تحلیلی تهدیدگونه اظهار داشت: بازار آفریقا و در کل همه بازارها – باید نسبت به خطرات بزرگی که در تجارت آن ها با ایران وجود دارند، مراقب باشند زیرا ایران سال‌ها است که در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی (FATF) قرار دارد.

طبق تحلیل این کارشناس، کارگروه فوق از موسسات مالی درخواست کرده است تا در روابط تجاری و معاملات خود با ایران، به اندازه کافی دقت داشته باشند و به همین دلیل این یک کابوس برای کسب‌وکارها خواهد بود ان تحلیلگر ضدایرانی تصریح کرد: ایران ممکن است اعلام کند که مشکلی برای انجام تجارت ندارد اما دست زدن به این کار امنیت کامل را ندارد.

«بهنام بن طالبلو» دیگر تحلیلگر FDD سفر رئیسی به جنوب صحرای آفریقا را نشانه دیگری از دیپلماسی تهاجمی تهران علیه غرب دانست که در راستای سفر چندی قبل رئیس جمهوری ایران به آمریکای لاتین و سیاست خاورمیانه تهران صورت می گیرد. در همین راستا است که به تدریج ایران نفوذ خود را در این مناطق عمیق تر می کند.

وی به صورت تلویحی این سفر را تلاشی برای دور زدن تحریم ها دانست و اضافه کرد این سفر توجه قابل توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد؛ با اینحال اتفاقاتی که در ادامه رخ می دهد و چگونگی تلاش تهران برای اجرای توافق های سیاسی و اقتصادی، نکته مهمی در ارزیابی اجرای تحریم ها و اثربخشی آن ها هستند.

تلاش تهران برای تقویت محور سه گانه شرق

در بخش دیگر این گزارش در زمینه پویایی سیاسی و دیپلماتیک ایران در نیمکره غربی آمده است تهران به دلیل اجرای ضعیف تحریم های ایالات متحده در زمینه گسترش نفوذ خود در خارج از خاورمیانه جسورتر شده است. سفر اخیر رئیسی نخستین رویداد اینچنینی در بیش از یک دهه گذشته به شمار می رود که یک رئیس جمهور ایران از جنوب صحرای آفریقا بازدید می کند.

طبق گزارش فوق، گفتنی است که رئیسی در ماه ژوئن هم یک سفر دوره ای پنج روزه به آمریکای لاتین انجام داد و از ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه دیدن کرد. در آن سفر ایران فناوری هواپیماهای بدون سرنشین را با ونزوئلا به اشتراک گذاشت. پیش از این نیز تهران به ارتقای پالایشگاه های نفت این کشور کمک کرده بود.

در بخش دیگر تحلیل این اتاق فکر آمریکایی با بیان اینکه سفر رئیسی در راستای تقویت محور روسیه- چین- ایران صورت گرفت، عنوان شد که تهران اتحاد نظامی خود را با روسیه در بحبوحه جنگ در اوکراین تقویت کرده است. از سوی دیگر رئیسی در ماه فوریه گذشته هم با «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین در پکن دیدار کرد و دو کشور نزدیک به ۲۰ قرارداد همکاری امضا کردند. وی در سفر به پکن خواستار تقویت روابط بین ایران، چین و روسیه شد. علاوه بر این مذاکره و نشست‌های بیشتر مقامات ایرانی با همتایانشان در پکن موجب شد تا با میانجیگری چین، توافقی در زمینه برقراری دوباره روابط بین ایران و رقیب اصلی منطقه‌ای آن، عربستان سعودی، به امضا برسد. این امر درحالی صورت گرفت که دو کشور از سال ۲۰۱۶ سفارتخانه‌های خود در طرف مقابل را بسته بودند و اکنون آن را بازگشایی کردند.