به گزارش «میدل ایست نیوز» در یک سمت انتخابات رجب طیب اردوغان و حزب متبوعش، عدالت و توسعه قرار دارد که به گفته مخالفانش، به‌شرط پیروزی هیچ نشانه‌ای از دموکراسی در ترکیه باقی نخواهد ماند.
در سوی دیگر ائتلاف اپوزیسیون، متشکل از شش حزب جمهوری‌خواه خلق، حزب خوب، حزب سعادت، حزب دموکرات، حزب جهش و حزب آینده تحت عنوان ائتلاف ملت است که کمال قلیچدار اوغلو را به‌عنوان کاندیدای خود در انتخابات معرفی کرده و علیه اردوغان برای مقابله با دیکتاتوری صف‌آرایی کرده‌اند. این نخستین‌بار است که احزاب مخالف اردوغان متحد شده‌اند.
هم اردوغان و هم مخالفان وی به رهبری کمال قلیچدار اوغلو نقاط قوت و ضعفی دارند که مجموع آنها پیش‌بینی انتخابات را دشوار می‌کند.
رجب طیب اردوغان؛ فاتح همیشگی
اردوغان از سال 2002 تا کنون به‌عنوان نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور، در رأس قدرت بوده است و در تمام انتخابات او و حزبش پیروز شده‌اند. این موضوع چنین تصوری ایجاد کرده که اردوغان هرگز شکست نخواهد خورد.
ترکیه اکنون با بحران اقتصادی مواجه است که دولت اردوغان نتوانسته آن را مهار کند؛ ارزش لیر کاهش‌یافته، تورم به شکلی افسارگسیخته در حال افزایش است و نرخ بالای بیکاری نیز موجب اعتراض مردم شده است.
پس از وقوع زلزله در ترکیه نیز، اتهامات بسیاری علیه وی مطرح شد؛ مخالفان دولت عقیده داشتند پروژه‌های مسکونی به پیمانکارانی که نزدیک به اردوغان هستند سپرده می‌شوند، در واقع معیار به دست‌گرفتن پروژه‌های عمرانی به‌جای شایستگی، وفاداری پیمانکاران است همین موضوع سبب شده است تا ساختمان‌هایی که عمر بسیاری از آنها بیش از یک سال هم نبوده است در برابر زلزله مقاوم نبوده و فروبریزند.
از سوی دیگر، برخی بیان کرده بودند گروه‌های امدادی خودجوش زیادی وجود داشتند که پس از بلایای طبیعی به بازماندگان کمک می‌کردند؛ اما اکنون بیشتر آنها به دلیل مخالفت با اردوغان در زندان به سر می‌برند!
موارد مذکور گرچه درصد محبوبیت مردمی اردوغان را کاهش داده؛ اما شانس اصلی پیروزی در انتخابات را کماکان از او نگرفته است.
اردوغان راه‌ورسم برانگیختن احساسات ملی‌گرایانه مردم را می‌داند و این برگ برنده او در انتخابات پیشرو است.
وی در ماه‌های اخیر به‌وسیله عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی و امارات متحده عربی نشان داد به رفاه و رشد اقتصادی ترکیه اهمیت می‌دهد و اختلافات ایدئولوژیک را به‌خاطر جذب سرمایه‌های خارجی به حاشیه می‌راند.
همچنین در اجلاس گروه 20 که اواخر سال گذشته برگزار شد، اردوغان اعلام کرد علیه هر کس که قصد حمایت از پ.ک.ک را داشته باشد اعلان‌جنگ می‌کند، موضعی که نشانگر اهمیت حفاظت از امنیت ملی نزد اردوغان است.
بعلاوه، رئیس‌جمهور کنونی ترکیه، رسانه را در اختیار دارد و از آن نهایت استفاده را در راستای اهداف تبلیغاتی خود خواهد برد.
کمال قلیچدار اوغلو؛ آتاتورک جدید
کاندیدای ائتلاف اپوزیسیون، کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق است، حزبی که توسط مصطفی کمال آتاتورک تأسیس شد و قدیمی‌ترین حزب سیاسی ترکیه محسوب می‌شود.
قلیچدار اوغلو یک سوسیال‌دموکرات است که در طیف میانه متمایل به چپ قرار می‌گیرد، او را به دلیل شباهت ظاهری و فروتنی و تواضع گاندی ترکیه می‌خوانند.
قلیچدار اوغلو فردی باتجربه در سیاست ترکیه به‌حساب می‌آید، ریاست تأمین اجتماعی ترکیه و نمایندگی پارلمان این کشور از جمله فعالیت‌های او است.
وی یکی از چهره‌های برجسته در زمینه مبارزه با فساد است، یکی از اظهارات معروف او که اکنون به‌عنوان تبلیغات انتخاباتی مورداستفاده قرار گرفته، این است که: ” ما به قدرت می‌رسیم تا از حقوق فقرا، سرکوب‌شدگان و کارگران حمایت کنیم.”
پس از وقوع زلزله نیز، قلیچدار اوغلو از جمله مهم‌ترین افرادی بود که فساد سیاسی دولت را مقصر خسارات پس از زلزله می‌دانست.
او با بیان دو مفهوم کلیدی خود را مقابل اردوغان قرار داده است؛ نخست دموکراسی. قلیچدار اوغلو معتقد است: ” آنچه از مردم ربوده شده را به مردم پس خواهیم داد. نامزد، من نیستم، نامزد همه ما هستیم. ما کشور را با مشورت جمعی و ضمن تفاهم جمعی اداره خواهیم کرد.”
با چنین بیاناتی، رهبر اپوزیسیون صریحاً خودکامگی اردوغان را مورد انتقاد قرار داده است.
مفهوم دوم سکولاریسم است. قلیچدار اوغلو خود را حامی آزادی‌های فردی و اجتماعی و یک سکولار تمام‌عیار می‌داند. در کشور تحت حکومت او ارزش‌های غیرمذهبی نیز اهمیت می‌یابد.
با وجود این، نقاط ضعف مهمی نیز دررابطه‌با قلیچدار اوغلو وجود دارد؛ بسیاری از جامعه‌شناسان ترکیه بر این باورند که او کاریزمای لازم و توانایی عوام‌فریبی را به‌اندازه اردوغان ندارد.
به دلیل گرایش‌های ناسیونالیستی قلیچدار اوغلو و حمایت صریح او از اخراج پناهجویان سوری، این نگرانی وجود دارد که با فاشیست‌های پان‌ترک ائتلاف کند و یا به دلیل وابستگی علوی خانوادگی‌اش اهل‌سنت از او دور شوند.
ائتلاف اپوزیسیون همچنین با حزب کرد دموکراتیک خلق متحد نشده‌اند، یکی از دلایل این امر گرایش‌ها راست افراطی و ناسیونالیستی مرال آکشنر، رهبر حزب خوب یکی از 6 حزب ائتلاف است.
حزب دموکراتیک خلق، دومین حزب بزرگ مخالف اردوغان به شمار می‌رود که پایگاه مردمی قابل‌توجهی دارد؛ اما اکنون که در ائتلاف احزاب اپوزیسیون جایی ندارد، نزدیکی آن به اردوغان می‌تواند برای مخالفان مشکل‌ساز باشد.
مواضع دیگران
در بین کشورهایی که روابط نسبتاً نزدیکی با ترکیه دارند، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه حمایت آشکاری از اردوغان در انتخابات پیشرو کرده است.
ترکیه و روسیه در زمینه انرژی شرکای راهبردی یکدیگر به‌حساب می‌آیند، ازاین‌گذشته، ترکیه تحت رهبری اردوغان تنها کشور ناتو بود که در زمان بحران اوکراین روسیه را تحریم نکرد.
کشورهای شورای همکاری نیز حامی باقی‌ماندن اردوغان در قدرت هستند چرا که پس از مدت‌ها تیرگی روابط، توانسته‌اند با رئیس‌جمهور حال حاضر ترکیه به توافق رسیده و روابط سازنده‌ای برقرار کنند.
کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا اما طرف‌دار ترکیه پسا اردوغان هستند؛ اردوغان مخالف سرسخت پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو بود، همچنین سابقه حقوق بشری ضعیف او و تخریب پایه‌های دموکراسی به‌وسیله افزایش اختیارات ریاست‌جمهوری، سبب ازدست‌دادن حمایت اروپائیان شده است.
آمریکا نیز به‌ویژه پس از آنکه اردوغان سامانه‌های موشکی اس 400 را از روسیه خریداری کرد، روابط خود با اردوغان را کاهش داد و اکنون ترجیح می‌دهد با ترکیه بدون اردوغان ارتباط برقرار کند.
نظرسنجی‌ها درباره انتخابات ترکیه
در اکتبر سال گذشته بر اساس نظرسنجی متروپل 47/6 درصد از واجدان شرایط اعلام کرده بودند به اردوغان رأی خواهند داد، این رقم در تاریخ 23 تا 27 فوریه سال جاری و در نظرسنجی مؤسسه آردا به 49/8 درصد رسید.
اما همه نظرسنجی‌ها برای حزب عدالت و توسعه امیدوارکننده نبوده است. مؤسسه ORC در تاریخ 22 تا 27 دسامبر سال گذشته نظرسنجی انجام داد که بر اساس نتایج آن اکثریت رأی اولی‌ها به اردوغان نخواهند داد. 21/7 درصد رأی اولی‌ها گفته بودند حزب جمهوری خلق انتخاب آنها خواهد بود.
چهار مؤسسه Acsoy، PiAR، ALF و ORC در جدیدترین نظرسنجی‌های خود در تاریخ 4 تا 8 مارس سال جاری به نتایجی مشابه دست یافتند.
بر اساس این نتایج، بیش از 55 درصد مردم به کمال قلیچدار اوغلو و کمتر از 45 درصد به اردوغان رای خواهند داد.
فرجام
در صورت پیروزی هر یک از نامزدهای انتخابات، مشکلاتی وجود خواهد داشت؛ با وجود اینکه اردوغان در صورت شکست در انتخابات رهبری حزب را نیز از دست خواهد داد و پیروزی برای او حیاتی است، اما در صورت توفیق در انتخابات نیز به‌احتمال‌قوی، با پارلمانی از احزاب مخالف مواجه خواهد شد که تصویب تصمیماتش را با مشکل مواجه می‌سازد.
در سوی دیگر در صورت پیروزی کمال اوغلو، ائتلافی از احزاب پیروز شده که مجموعه‌ای از ایدئولوژی‌های سکولاریسم، ناسیونالیسم، چپ میانه، راست افراطی و.. است. اجماع بر سر تصمیمات توسط این احزاب تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.
با وجود این، باید دید 60 میلیون رأی‌دهنده انتخابات ترکیه برای نجات دموکراسی روند شکست‌ناپذیری اردوغان را متوقف خواهند کرد یا خیر.
