اخیرا قطر با کنار زدن آمریکا، در صدر لیست بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع در ماه ژوئیه قرار گرفته است. ایالات متحده از ژانویه تا ژوئیه سال جاری در حجم صادرات گاز مایع در رتبه نخست قرار داشته و ۴۹.۶۱ میلیون تن گاز طبیعی مایع صادر کرده بود.
قطر اما در این بازه زمانی با صادرات ۴۶.۹ میلیون تن در رتبه سوم صادرکنندگان قرار گرفت. قطر حدود ۷۷ درصد از صادرات گاز کشور‌های عربی را به خود اختصاص داده و بزرگترین صادرکننده گاز در میان کشور‌های عربی است. با این وجود، دوحه اهداف بلندپروازانه‌ای برای حفظ موقعیت خود در بازار را دارد و با برنامه‌های مختلف به دنبال تحقق آن‌ها است.
برنامه‌های قطر در مسیر بلندپروازی
قطر به دنبال سرمایه‌گذاری ۳.۳ میلیارد دلاری در ساخت ناوگان جدید برای انتقال گاز طبیعی مایع (LNG) خود است که اخیرا توسط رسانه‌های کره جنوبی فاش شده است. براین اساس، شرکت‌های کشتی‌سازی بزرگ کره جنوبی مانند «صنایع سنگین هیوندای»، «صنایع سنگین سامسونگ» و «کشتی‌سازی و مهندسی دریایی دوو» در حال مذاکره با قطر انرژی هستند.
مذاکرات بر روی ساخت ده حامل LNG بزرگ با اندازه Q-Max متمرکز است که هر کدام قادر به حمل تا ۲۷۰ هزار متر مکعب LNG هستند. این کشتی‌ها نقش کلیدی در برنامه‌های بلندپروازانه قطر برای گسترش صادرات گاز طبیعی خود به بازار جهانی خواهند داشت.
شرکت قطر انرژی از سال ۲۰۲۲ همواره ناوگان حامل‌های LNG خود را گسترش داده و مجموعه‌ای از قرارداد‌های بلندمدت برای بهره‌برداری از ۱۰۴ حامل LNG را امضا کرده است.
این اقدام با هدف حمایت از افزایش ظرفیت قطر انرژی در تولید LNG انجام می‌شود که عاملی حیاتی در دستیابی به استراتژی این شرکت خواهد بود. در این راستا، قطر قصد دارد با استفاده از ناوگان توسعه یافته، حجم تولید و صادرات LNG خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
برای تحقق این اهداف، توجه ویژه قطر به پروژه‌های میدان گنبد شمالی (پارس جنوبی در ایران)، بزرگترین میدان گازی جهان، معطوف شده است، به طوری که دو پروژه بزرگ به هم پیوسته در اینجا در حال اجرا هستند که شامل توسعه شمال شرق (NFE) و شمال فیلد جنوب (NFS) می‌شوند.
پروژه NFE شامل ساخت یک کارخانه LNG با ظرفیت ۳۲ میلیون تن در سال است که ظرفیت کل تولید قطر را تا سال ۲۰۲۵ به ۱۱۰ میلیون تن در سال افزایش می‌دهد. در همین حال، پروژه NFS شامل ساخت کارخانه دیگری با ظرفیت ۱۶ میلیون تن در سال است که آن نیز ظرفیت کل تولید کشور را تا سال ۲۰۲۷ به ۱۲۶ میلیون تن می‌رساند. این پروژه‌ها کلید دستیابی به اهداف تولید انرژی قطر و تضمین ثبات بلندمدت عرضه LNG به بازار جهانی هستند.
علاوه بر این پروژه‌ها، قطر انرژی در طرح‌های بین‌المللی نیز مشارکت دارد. برای نمونه، این شرکت ۷۰ درصد سهام پروژه «Golden Pass LNG» در ایالات متحده را در اختیار دارد و ۳۰ درصد باقی مانده نیز برای اکسون موبیل است.
ساخت این نیروگاه در ابتدا با ظرفیت ۱۵.۶ میلیون تن LNG در سال برنامه‌ریزی شده بود اما اکنون انتظار می‌رود که به ۱۸.۱ میلیون تن افزایش یابد. همچنین انتظار می‌رود که اولین خط تولید از سه خط تولید در اوایل سال ۲۰۲۴ شروع به کار کند. این پروژه نقش مهمی در استراتژی جهانی قطر انرژی برای تقویت موقعیت قطر به عنوان صادرکننده جهانی LNG دارد. قطر قصد دارد تا پایان این دهه کل تولید LNG خود را به ۱۴۲ میلیون تن در سال برساند.
برای دستیابی به این هدف، قطر انرژی قبلا تعدادی قرارداد مهم امضا کرده است. این شرکت در سال ۲۰۲۳، قراردادی را با شرکت کشتی‌سازی صنایع سنگین هیوندای کره جنوبی برای ساخت ۱۷ کشتی حامل LNG به ارزش کل ۳.۹ میلیارد دلار امضا کرد.
این کشتی‌های جدید در ناوگان قطر انرژی گنجانده می‌شوند و نقش کلیدی در تضمین عرضه پایدار LNG به بازار‌های جهانی خواهند داشت. در آوریل ۲۰۲۴، قطر انرژی با چهار مالک کشتی بین‌المللی قرارداد‌های بلندمدت امضا کرد که به آن اجازه می‌دهد تا ۱۹ کشتی جدید حامل LNG را برای حمل‌ونقل گاز طبیعی مایع استفاده کند. این تانکر‌ها برای اطمینان از صادرات پایدار و طولانی مدت LNG به بازار‌های کلیدی در سراسر جهان استفاده خواهند شد.
قرارداد‌های امضا شده نشان‌دهنده تعهد قطر به تقویت موقعیت خود در بازار جهانی انرژی و همچنین تضمین ثبات و قابلیت اطمینان عرضه LNG در پاسخ به تقاضای فزاینده جهانی برای گاز طبیعی است.
این گام‌های به وضوح بلندپروازانه قطر برای تبدیل شدن به رهبر بلامنازع در بازار جهانی گاز طبیعی مایع را نشان می‌دهد. سرمایه‌گذاری قابل توجه در گسترش و نوسازی ناوگان حامل‌های LNG تنها یکی از اجزای یک استراتژی گسترده‌تر با هدف تقویت موقعیت کشور به عنوان بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی است.
در دنیایی که تقاضا برای منابع انرژی در حال رشد است، به ویژه با تغییر بسیاری از کشور‌ها به منابع انرژی پاک‌تر، LNG در حال تبدیل شدن به کالایی است که به طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار می‌گیرد. قطر با داشتن برخی از بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان، در تلاش است تا استفاده بهینه از منابع خود را برای پاسخگویی به این تقاضای فزاینده به حداکثر برساند.
گسترش ناوگان حامل LNG، همراه با مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی مانند Golden Pass LNG در ایالات متحده، نه تنها حضور قطر را در بازار جهانی تقویت می‌کند، بلکه به این کشور انعطاف‌پذیری برای پاسخگویی به تغییرات در سیاست‌های انرژی جهانی را می‌دهد. این ابتکارات، قطر را قادر می‌سازد تا شرایط عرضه رقابتی LNG را ارائه دهد و قرارداد‌های بلندمدت را با مصرف‌کنندگان کلیدی جهانی تضمین کند. توجه به این نکته ضروری است که همکاری با شرکت‌های کشتی‌سازی پیشرو کره جنوبی و مالکان کشتی‌های بزرگ بین‌المللی بر سطح بالای اعتماد به قطر به عنوان یک شریک قابل اعتماد در بازار جهانی انرژی تاکید می‌کند.
علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در توسعه و نوسازی ظرفیت‌های تولید در میدان شمالی و همچنین در سایر تاسیسات، از جمله پروژه‌های خارج از قطر، نشانه‌ای از قصد جدی این کشور برای تضمین موقعیت پیشرو خود در تولید انرژی جهانی است.
استراتژی قطر انرژی بر تضمین امنیت انرژی بلندمدت، نه تنها برای قطر بلکه برای شرکای آن در سراسر جهان متمرکز بوده و هدف افزایش تولید LNG به ۱۴۲ میلیون تن در سال تا پایان دهه جاری، نشان‌دهنده ماهیت بلندپروازانه برنامه‌های کشور و آمادگی آن برای توسعه جهانی است.
بنابراین، سرمایه‌گذاری‌های فعلی و قرارداد‌های امضا شده، صرفا بخشی از یک استراتژی بزرگتر با هدف تبدیل قطر به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی است. قطر در سال‌های آینده نه تنها در صدد بوده تا موقعیت خود را مستحکم کند، بلکه برای سایر کشور‌ها الگو شده و نشان می‌دهد که چگونه می‌تواند به طور موثر از منابع طبیعی برای دستیابی به رونق اقتصادی و ثبات انرژی در صحنه بین‌المللی استفاده کند.
لازم به توضیح است که چین در میان رقابت شدید با اقتصاد‌های بزرگ آسیایی و اروپایی برای دریافت محموله‌های LNG، در صدر فهرست ۱۰ کشور برتر واردکننده LNG در جهان در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ قرار گرفت. براساس داده‌های رسمی، ۶ کشور آسیایی و ۴ کشور اروپایی، ۱۰ کشور برتر در واردات گاز مایع جهان در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ بوده‌اند.
چین با افزایش ۱۴.۵ درصدی واردات در نیمه نخست سال و ۳۸.۶۹ میلیون تن در صدر واردکنندگان قرار دارد و ژاپن و کره جنوبی با افزایش جزئی در واردات مربوطه خود، رتبه‌های دوم و سوم را در این فهرست به خود اختصاص داده‌اند./ اقتصاد معاصر
