بهگزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه عرب ویکلی در یادداشت تازه خود بهقلم «نیکولا میکوویچ» نوشت: فضاحت نظامی روسیه در اوکراین پیامدهای جدی برای موقعیت ژئوپولیتیک مسکو به همراه خواهد داشت.
کرملین نتوانسته یکی از فقیرترین کشورها را در اروپا شکست دهد و حالا به سختی خواهد توانست متحدین سنتی خود را در حوزه نفوذ روسیه حفظ کند.
این موضوع به خصوص در مورد سوریه صدق میکند که از دوره شوروی زیر چتر استراتژیک مسکو بوده است.
ترکیه اخیرا تصمیم گرفت تا حریم هوایی خود را به روی هواپیماهای روسی عازم سوریه ببندد و این تصمیم بر مسکو فشار خواهد آورد و با توجه به اینکه 63 هزار سرباز روس در سوریه هستند، بر توانمندیهای نظامی روسیه در این کشور تاثیر خواهد گذاشت.
ماجراجوییهای نظامی خود ترکیه در سوریه نیز نقش روسیه را در این کشور پیچیدهتر میکند. ترکیه اخیرا موجی از حملات را به مناطق تحت کنترل کردها در شمال شرق این کشور به راه انداخته و هر چند که تهدیدی فوری برای بشار اسد نیست، اما این حملات میتواند باعث تغییر در حمایت روسیه از رهبر سوریه شود.
«الکسی مالاشنکو» -کارشناس روس- توضیح میدهد که اگر جنگ داخلی سوریه شعلهور شود، مسکو چارهای ندارد جز اینکه سربازان روسی را از این کشور خارج کند، زیرا کرملین نمیتواند دو جنگ در مقیاس بزرگ را در یک زمان پیش برد.
واکنش ضعیف کرملین به تصمیم ترکیه برای بستن حریم هواییاش به روی هواپیماهای روسی نشانه دیگری است مبنی بر اینکه سیاستگذاران روسیه به تحولات سوریه آگاه هستند و آنکارا دست بالا را دارد.
«یوگنی پریگوژین» -بنیانگذار گروه شبههنظامی واگنر- که رابطه نزدیکی با ولادیمیر پوتین دارد، اقدامات ترکیه علیه کردها در عراق و سوریه را ستود و گفت که آنکارا درگیر «جنگ مقدس» خودش شده و «به لحاظ اخلاقی حق جنگیدن با شبههنظامیان کرد را دارد.»
مقامات روسیه از چنین احتمالاتی آگاهی دارند. «سیمون باگداساروف» -کارشناس خاورمیانه و عضو پارلمان روسیه- در 24 آوریل گفت که ممنوعیت پروازهای روسیه به سوریه از سوی آنکارا میتواند بخشی از برنامه ترکیه برای حل و فصل اوضاع در شمال سوریه باشد که به نفع خود و به هزینه روسیه انجام میدهد. باگداساروف گفت: «ما هرگز نباید فراموش کنیم که ترکیه یکی از اعضای ناتو است.»
روسیه میتواند با ممنوعیت واردات گوجه فرنگی ترکیه یا بستن «موقتی» خط لوله ترکاستریم به بهانه «حفظ و نگهداری آن»، به اقدامات ترکیه در سوریه واکنش نشان دهد، اما با توجه به ضعف ژئوپلیتیک مسکو و این واقعیت که اقتصادش از تحریمهای غرب رنج میبرد، بعید است که کرملین کاری انجام دهد و روابطش را با آنکارا به خطر بیندازد.
ممنوعیت پرواز از نظر روسیه به این معناست که تامین نیرو در حمیمیم و طرطوس با مشکل مواجه خواهد شد.
ممکن است ترکیه به دلیل فشار آمریکا چنین تصمیمی گرفته باشد تا مانع از انتقال بخشهایی از نیروی هوایی روسیه از سوریه به اوکراین شود.
به این دلیل است که در صورت تشدید درگیری در سوریه، اسد به جای حمایت روسیه، احتمالا به ایران روی خواهد آورد.
بنابر برخی گزارشها، نیروهای ایرانی تاکنون در بخشهایی از سوریه مستقر شدهاند که تا پیش از این تحت کنترل نیروهای روسیه بود.
ایران در حال مقابله با کاهش سوخت در سوریه است که بر خدمات اساسی تاثیر گذاشته و باعث افزایش قیمت مواد غذایی شده است. مسکو تا قبل از حمله روسیه به اوکراین و به صورت جدی عرضه بنزین به سوریه را تامین میکرد، اما ماجراجوییهای پوتین در اوکراین زنجیره تامین کالا را مختل نموده و حالا بنابر گفته منابع روسی، ایران به عرضهکننده اصلی بنزین و دیگر مواد سوختی برای دولت اسد تبدیل شده است.
به نظر میرسد اسد به دنبال آن نوع سیاست خارجی است که سالها توسط یکی دیگر از متحدان روسیه؛ یعنی «الکساندر لوکاشنگو» -رئیسجمهور بلاروس- اجرا میشد.
لوکاشنکو سعی داشت بین روسیه و غرب تعادل برقرار کند، اما اسد در آیندهای قابل پیشبینی روابط سوریه را بین مسکو و تهران متعادل خواهد کرد.