آرش صفار در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به برگزاری رزمایش مشترک کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس تصریح کرد: این رزمایش، سومین رزمایشی بود که بر اساس مصوبه نشست وزیران شورای همکاری انجام شد. اولین آن در سال 2016 و دومین رزمایش آن سال 2020 برگزار شد که قطر به‌واسطه اختلافاتش با کشورهای عضو این شورا در آن شرکت نداشت.
وی بابیان اینکه در رزمایش سوم، قطر حضور داشته است، افزود: مسئولان امنیتی سعودی عنوان کرده‌اند که یکی بودنِ سرنوشت و امنیت کشورهای عضو شورا، پیام مهم برگزاری این رزمایش بوده است.
این کارشناس مسائل غرب آسیا به‌احتمال کاهش تعهدات امنیتی و نظامی ایالات‌متحده نسبت به خلیج‌فارس اشاره کرد و گفت: کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس چنین پیش‌بینی‌هایی دارند و تلاش می‌کنند توانمندی‌ها و ظرفیت‌های نظامی و امنیتی خود را ارتقا دهند، همان‌طور که شاهد سیاست متنوع‌سازی تأمین‌کنندگان تسلیحات و تلاش برای بومی‌سازی صنایع تسلیحاتی در این کشورها هستیم.
صفار با تأکید بر اینکه به نظر نمی‌رسد این نوع رزمایش‌ها، تغییری در ساختار امنیتی خلیج‌فارس ایجاد کند، توضیح داد: ایران ضمن تقویت و تنوع‌بخشی توانمندی‌های خود، توانمندی نظامی تک‌تک کشورهای عضو این شورا و همچنین توانمندی مجموع آنها را ارزیابی کرده و آن را تهدیدی برای خود نمی‌داند.
وی بابیان اینکه برگزاری این رزمایش نمی‌تواند منجر به تغییر در ساختار امنیتی منطقه شود، اضافه کرد: آنچه باعث می‌شود برگزاری چنین رزمایش‌هایی، از امور روزمره امنیتی – نظامی فراتر نرود و تغییری در معادلات ایجاد نکند، این است که برداشت مشترکی میان کشورهای عضو شورای همکاری از «تهدید» وجود ندارد. برخلاف دهه 80 میلادی که به‌واسطه حس تهدید مشترک نسبت به ایران و عراق، شورای همکاری تشکیل شد، امروز تفاوت برداشت این کشورها نسبت به مقوله «تهدید»، مناسبات آنها را تبدیل به همکاری معمول و روزمره کرده است.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا به تشریح مهم‌ترین اختلافات میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس پرداخت و گفت: کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس با برگزاری رزمایش جمعی تلاش داشتند پیامی مبنی بر اقتدار جمعی منتشر کرده باشند.
وی با اشاره به تأکیدات ایران بر ضرورت شکل‌گیری راهبردی مبتنی بر همکاری جمعی و منطقه‌ای برای ایجاد امنیت در خلیج‌فارس و اهمیت جلوگیری از مداخلات خارجی در این منطقه، اظهار داشت: ایران همواره تأکید کرده که کشورهای فرامنطقه‌ای باید از خلیج‌فارس خارج شوند و امنیت آن به شکل جمعی و توسط کشورهای منطقه‌ای تأمین شود.
صفار به تلاش رژیم صهیونیستی برای حضور و ایفای نقش در خلیج‌فارس و پیامدهای عادی‌سازی روابط این رژیم با برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و تمایل بعضی از آنها، خصوصاً امارات، به توسعه روابط نظامی خود با رژیم صهیونیستی اشاره کرد و ادامه داد: به نظر نمی‌رسد این رژیم در شرایط فعلی، با توجه به توانمندی‌های ایران و دست بالای آن در منطقه خلیج‌فارس و دریای عربی و همچنین آسیب‌پذیری‌های رژیم صهیونیستی، امکان ایفای نقش مؤثر امنیتی و نظامی داشته باشد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا، طرح‌ها و ایده‌هایی را که ایران در سال‌های مختلف برای شکل‌دهی به‌نوعی از همکاری جمعی در خلیج‌فارس با حضور و مشارکت کشورهای منطقه ارائه کرده است، موردتوجه قرار داد و اضافه کرد: اقدامات ایران برای ایجاد ساختار امنیت جمعی، بلندمدت است و نیاز به دوره طولانی تنش‌زدایی دارد؛ باید طرفین تلاش کنند با اعتمادسازی، سوءبرداشت‌هایی را که میانشان شکل گرفته است، تغییر دهند، مانع از تأثیر اختلافات در سطوح امنیتی شوند و آنها را در سطح سیاسی حل‌وفصل کنند.
صفار با تأکید بر اهمیت و ضرورت همکاری‌های راهبردی کشورهای منطقه برای ایجاد امنیت در آن گفت: فرایند طولانی‌مدت تنش‌زدایی و اعتمادسازی در نهایت باید نهادینه شود تا از این طریق کانال‌های دائمی گفتگو ایجاد شود، هماهنگی‌ها افزایش یابد و مانع ایجاد سوءبرداشت‌ها شود. چنین فرایندی باید مبتنی بر ابتکارات منطقه‌ای و الگوهای بومی باشد؛ هرچند می‌توان به نحوی از تجربیات مناطق دیگر نیز استفاده کرد تا منجر به شکست نشود، چراکه این شکست، تلاش‌های بعدی را دشوارتر می‌کند.
وی تلاش مشترک میان تصمیم‌گیرندگان و نخبگان تمام کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برای طرح ایده‌هایی در جهت اتخاذ ترتیبات امنیتی مشترک میان کشورهای این منطقه را ضروری دانست و ادامه داد: در ماه‌های اخیر شاهد تلاش‌های متنوعی از سوی کشورهای منطقه برای کاهش، حل وفصل و مدیریت اختلافات بوده‌ایم؛ این تلاش‌ها را می‌توان نشانه‌ای از درک آنها از محدودیت‌ها و فهم ضرورت‌های گذار از تنش‌های جدی سال‌های گذشته ارزیابی کرد که در صورت موفقیت می‌تواند شروعی برای گذار به شرایطی نوین در خلیج‌فارس باشد.
