الوقت- در روزهای سپری شده از زلزله مهیبی که دو کشور سوریه و ترکیه را لرزاند و موجب کشته شدن هزاران نفر شد، مسئله ارسال کمک‌های بشردوستانه بین المللی برای امدارسانی به آسیب‌دیدگان واقعه در صدر توجه دولت‌ها بوده است. در این میان یک موضوع مهم نحوه هماهنگی دولت‌ها و نهادهای بین المللی با یک مرجع قانونی در سوریه برای رساندن بهتر کمک‌ها به دست مردم زلزله زده بوده است.
علی رغم غلبه دولت و ملت سوریه بر بحران 11 ساله و تسلط دولت مرکزی بر بخش وسیعی از جغرافیای سرزمینی این کشور، دولت‌های غربی همچنان بر ادعاهای شکست خورده گذشته در مورد عدم مشروعیت دولت سوریه اصرار می‌کنند و این امر دولت بشار اسد را در مدیریت هرچه بهتر بحران زلزله و توزیع درست کمک‌های بین المللی میان مردم دچار چالش می‌کند.
با این حال بسیاری از دولت‌های دیگر جهان و حتی سازمان ملل متحد دولت سوریه را مرجع اصلی هماهنگی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه اعلام کرده اند و دمشق نیز به انجام تمهیدات لازم و بسیج منابع خود برای تسریع در رسیدگی به وضعیت ساکنان استان ادلب که تحت کنترل تروریست‌ها و معارضین قرار دارد، متعهد شده است. با توجه به اینکه تروریست‌ها در سالهای گذشته بخش زیادی از منابع و تجهیزات نظامی خود را از طریق مرزهای ترکیه تأمین کرده اند این مرزها برای دولت سوریه دارای حسایست امنیتی است اما با این حال موافقت دمشق با بازگشایی گذرگاه های مرزی فارغ از نگرانی‌های امنیتی نشان از نگاه یکسان و تعهد خاطر دولت مرکزی برای رسیدگی به تمامی مردم زلزله زده به دور از گرایشات سیاسی است.
در همین راستا روز گذشته دولت سوریه اعلام کرد که دو گذرگاه مرزی باب الحوا و الراعی در شمال غرب این کشور در مرز ترکیه را برای یک دوره اولیه سه ماهه کاملاً بازگشایی می‌کند تا امکان تحویل به موقع کمک‌های بشردوستانه به زلزله زدگان ادلب فراهم شود. از آنجایی که تلفات زلزله 6 فوریه همچنان در حال افزایش است، تحویل غذا، بهداشت، تغذیه، حفاظت، سرپناه، تدارکات زمستانی و سایر لوازم حیاتی برای میلیون ها نفر از مردم آسیب دیده بسیار ضروری است.
ادلب با وجود جمعیت زیاد آوارگانی که طی سالهای بحران برای در امان ماندن از جنگ به این استان پناهنده شده اند، به یکی از پرجمعیت ترین مناطق سوریه تبدیل شده اما به دلیل سیطره گروه‌های تروریستی همانند تحریر الشام (جبهه النصره سابق) بر این استان، هم در شرایط بسیار سخت اقتصادی زندگی می‌کنند و هم به دلیل ممانعت گروه‌های تروریستی حق خروج از ادلب و رفتن به مناطق تحت کنترل دولت مرکزی را ندارند.
باز کردن این گذرگاه ها – همراه با تسهیل دسترسی به کمک های بشردوستانه، تسریع در تایید ویزا و سهولت سفر- به کمک های بیشتر و سریعتر اجازه می دهد. باب الحوا تنها راه ارتباطی کمک های سازمان ملل به مناطق تحت کنترل تروریست‌ها در 9 سال گذشته بوده است . قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تنها اجازه استفاده از گذرگاه مرزی باب الحوا را برای ارسال کمک های سازمان ملل از ترکیه به شمال غرب می دهد. قرار است همه کمک‌های بین المللی دیگر از طریق دمشق انجام شود.
جولین بارنز دیسی، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی اروپا، گفت که بدون باب الحوا، چشم انداز ضعیفی برای ارسال کمک های بین المللی به شمال غرب سوریه، وجود دارد.
همچنین استفان دوجرک یکی از سخنگویان سازمان ملل به بی بی سی گفت: «این تفاوت بزرگی ایجاد خواهد کرد. ما اکنون فقط از یک گذرگاه استفاده می کنیم». او همچنین گفت: «ما امیدواریم که این توافق تا زمانی که ما نیاز به استفاده از آن داشته باشیم دوام بیاورد. ما در اسرع وقت از آن استفاده خواهیم کرد».
بر اثر زلزله بسیاری از مسیرهای جاده ای میان ترکیه و مناطق تحت کنترل معارضین مسدود شده اند و امکان تردد از آنها وجود ندارد. سازمان های امدادی هشدار می دهند که بیش از یک میلیون نفر در ترکیه بی خانمان شده اند و در سوریه این رقم می تواند بسیار بیشتر باشد.
تیم‌های نجات در هر دو کشور اکنون در حال پایان دادن به عملیات نجات هستند، زیرا احتمال زنده درآوردن بازماندگان در حال کاهش است.
تاکنون بیش از 5700 نفر در سوریه در اثر زمین لرزه 6 فوریه کشته شده اند. در ترکیه، تعداد قربانیان تاکنون از 31000 نفر فراتر رفته است. بسیاری از مردم سوریه از عدم کمک رسانی به کشور جنگ زده خود خشمگین بوده‌اند.
اگرچه غربی‌ها ادعا می‌کنند که تحریم‌ها شامل ارسال کمک‌های بشردوستانه نمی شود اما دولت سوریه تحریم‌ها را همچنان مهمترین مانع رسیدن کمک‌های بین المللی کافی به سوریه و مشکلات دولت برای رسیدگی به وضعیت زلزله زدگان می‌داند.
بسام الصباغ، نماینده دولت سوریه روز دوشنبه در سخنانی در سازمان ملل متحد خواستار لغو تحریم های غرب علیه سوریه شد و گفت که آنها مانع از کمک رسانی می شوند.
همزمان برخی از کشورهای متحد و دوست سوریه همانند ایران و روسیه مستقیماً به دمشق کمک می‌فرستند. ایران تاکنون هفت هواپیما حامل کمک‌های بشردوستانه به سوریه ارسال کرده است. در همین ارتباط “سلمان نواب نوری” سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در حلب شامگاه دوشنبه در گفت وگو با ایرنا از ارسال سومین محموله از کمک های بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران از طریق هوایی به حلب خبر داد ؛ اظهار داشت : این هواپیما شامل ۳۰ تن مواد غذایی و شیر خشک می باشد که بر اساس نیاز شدید آسیب دیدگان در مناطق زلزله زده توزیع خواهد شد.
پیش از این نیز دو محموله کمک های هوایی جمهوری اسلامی ایران به دمشق، دو محموله به لاذقیه و دو محموله دیگر نیز به حلب ارسال شده بود که با ارسال این هواپیما به حلب، تعداد هواپیماهای اعزامی کمک‌های ایران به مردم زلزله زده سوریه به هفت فروند رسید.
محموله‌های ارسالی ایران نشانگر آن است که طبیعتاً کمک‌های هوایی به مراتب سریعتر و در حجم زیادتری می‌تواند به مردم زلزله زده سوریه یاری برساند و سازمان ملل و دیگر کشورها باید سیاسی کاری را کاملاً کنار بگذارند و با در پیش گرفتن اقدام مشابه و هماهنگی و همکاری با دولت مرکزی در کاستن از آمال مردم زلزله زده به صورت جدی‌تری نقش آفرینی کنند.
