روسیه مدتهاست که به دنبال کاهش وابستگی به دلار بوده و تحولات ژئوپلیتیک اخیر سرعت این روند را افزایش داده است. داده‌های صرافی نشان می‌دهد که مجموع تراکنش‌های جفت ارز یوان-روبل در بورس مسکو در ماه گذشته به طور متوسط تقریباً ۹ میلیارد یوان، معادل ۱.۲۵ میلیارد دلار در روز افزایش یافت که تقریبا ۹ برابر بیشترین میزان در سال‌های قبل است.
به گزارش مسیر اقتصاد هرچند استفاده از یوآن یا رنمینبی سال‌هاست که در اقتصاد روسیه افزایش یافته، اما روند ورود آن در بازارها و جریانات تجاری این کشور در ۹ ماه گذشته سرعت گرفته است. تغییر مالی روسیه به سمت شرق می‌تواند تجارت فرامرزی را تقویت و تلاش‌های غرب برای تحت فشار قرار دادن مسکو از طریق ابزارهای اقتصادی را محدود کند. داده‌های صرافی نشان می‌دهد که مجموع تراکنش‌های جفت ارز یوان-روبل در بورس مسکو در ماه گذشته به طور متوسط تقریباً ۹ میلیارد یوان (۱.۲۵ میلیارد دلار) در روز افزایش یافت. پیشتر این رقم، به ندرت از ۱ میلیارد یوان در هفته فراتر می‌رفتند.
افزایش استفاده از یوآن و کاهش سهم دلار
آندری آکوپیان، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری Caderus Capital مستقر در مسکو، با اشاره به ریسک‌های بانکی بالقوه در سپرده گذاری ارزهای سنتی مانند دلار و یورو گفت: «انگیزه همه برای نگهداری روبل یا ارزهای دیگر بویژه رنمینبی افزایش یافته است». بر اساس داده‌های مبادلاتی، مبادلات یوان-روبل در ماه اکتبر به ۱۸۵ میلیارد یوان رسید که بیش از ۸۰ برابر در ماه فوریه و آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین است.
دیمیتری پیسکولوف، رئیس پروژه‌های بین‌المللی در بخش بازار ارز بورس مسکو، گفت: افزایش تمایلات خریداران موجب افزایش سهم یوان از یک درصد بازار ارز در ابتدای سال به ۴۰ تا ۴۵ درصد شده است. همچنین براساس داده‌های صرافی و بانک مرکزی، جفت ارز دلار-روبل که در ژانویه سال جاری بیش از ۸۰ درصد حجم معاملات را در اختیار داشت، تا اکتبر به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. وزارت خزانه داری آمریکا نیز از اظهار نظر درباره نفوذ فزاینده یوان در روسیه خودداری کرد.
تمایل شرکت‌های بزرگ روسیه به کاربرد یوآن
بر اساس داده‌های سیستم شبکه مالی جهانی سوئیفت، روسیه تا ماه آوریل حتی در فهرست ۱۵ کشور برتر متقاضی خارجی یوان از نظر ارزش جریان‌های ورودی و خروجی قرار نداشت. از آن زمان تاکنون روسیه به رتبه ۴ رسیده و تنها هنگ‌کنگ، بریتانیا و سنگاپور سهم بیشتری نسبت به این کشور داشته‌اند. با این حال، دلار و یورو همچنان ارزهای غالب در تجارت جهانی هستند و تا سپتامبر به ترتیب بیش از ۴۲ و ۳۵ درصد از سهم بازار را در اختیار داشتند. سهم یوان نیز از ۲ درصد دو سال پیش به ۲.۵ درصد افزایش یافته است.
براساس اظهارات بازرگانان، تمایل روس‌ها برای باز کردن حساب بانکی به یوان و تسویه معاملات مستقیم به ارز چین افزایش یافته است. بنابراین تنها شرکت‌های چینی یا کوچک روسی نیستند که به استفاده از یوان روی آورده‌اند، بلکه هفت غول شرکتی روسی از جمله روسال، روسنفت و پولیو، در مجموع ۴۲ میلیارد یوان اوراق قرضه در بازار روسیه خریداری کرده‌اند که با اضافه کردن اسبربانک، این سهم افزایش می‌یابد.
شرکت گازپروم روسیه نیز اعلام کرد که در حال بررسی پرداخت بدهی چین به رنمینبی هستند. همچنین شرکت روسال، تولیدکننده بزرگ آلومینیوم، که مواد خام را از چین خریداری و سپس بخش زیادی از کالاهای نهایی خود را در آن کشور می‌فروشد، سهم یوان را در مبادلات سال جاری افزایش داده و این سهم همچنان به روند افزایشی ادامه خواهد داد .
تاثیر تحولات ژئوپلتیک بر افزایش تقاضای یوآن
ولادیمیر پوتین مدتهاست که به دنبال کاهش وابستگی روسیه به دلار بوده که تحولات ژئوپلیتیک اخیر به این روند را سرعت بخشید. چین بزرگترین قدرت اقتصادی جهانی است که به تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه نپیوست و پوتین و شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، در ماه فوریه و پیش از عملیات نظامی روسیه در اوکراین بر همکاری بدون محدودیت دوجانبه تایید کردند.
آندری ملنیکوف، معاون بخش همکاری‌های بین المللی بانک مرکزی روسیه در ماه سپتامبر اعلاک کرد که یوان حدود ۱۹ درصد از تسویه حساب‌های تجاری روسیه با چین را در سال ۲۰۲۱ تشکیل می‌داد در حالیکه سهم دلار ۴۹ درصد بود. البته به گفته ملنیکوف تقاضا برای یوان به دلیل کاهش دسترسی به روش‌های پرداخت سنتی و بلوکه شدن ذخایر طلای روسیه در خارج از کشور، در حال افزایش است.
الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه، نیز اظهار داشت که افزایش تقاضا برای یوان نشان دهنده «تغییر ترکیب سبد ارزی» این کشور است. او همچنین اعلام کرد که بانک‌ها باید به دنبال کاهش خطرات فزاینده یوانی شدن ترازنامه خود – یا شکاف بین دارایی‌ها و بدهی‌های یوان – از طریق افزایش پرداخت‌های یوان برای واردات، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار به یوان یا استفاده از آن در معاملات تجاری با سایر کشورها باشند. البته الیزاوتا دانیلوا، مدیر بخش ثبات مالی بانک روسیه، در اینباره گفت که بانک‌ها در حال حاضر برنامه‌ای برای محدود کردن استفاده از یوان را ندارند.
برخی از کارگزاری‌های روسی گزارش داد‌ه‌اند که مشتریان آنها بخش بزرگی از دارایی‌های خود را به یوان نگه می‌دارند. این روند منجر به کاهش بیشتر نرخ بهره برای سپرده‌های یوان در روسیه شده است. طبق داده‌های بانکی روسیه و بانک‌های بزرگ چین، این نرخ‌ها از ۰.۰۱ تا ۲.۴۵ درصد برای سپرده‌های یکساله یوان در روسیه متغیر بوده و این رقم در داخل چین نیز ۱.۶ درصد است.
