زهرا فیروزی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با اشاره به همکاریهای نظامی‌ترکیه با عربستان و قرارداد 3میلیارد دلاری اخیر برای خرید پهپاد «آکینجی» از ترکیه، تصریح کرد: اردوغان بعد از پیروزی در انتخابات، رویکرد جدیدی در پیش گرفت. او در تلاش برای تقویت روابط خود با کشورها است و تحولات بنیادی اقتصادی را در اولویت قرار داده تا بتواند اقتصادش را به درجه باثباتی برساند. با توجه به زوایای سیاسی گذشته در روابط ترکیه و عربستان، اکنون این اولویت تا اندازه ای است که می‌توان از تغییر رویکرد ترکیه در این رابطه سخن گفت.
وی ادامه داد: در سفر اخیر اردوغان به ریاض، قراردادهایی میان دو کشور، از جمله در حوزه‌های انرژی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، صنایع دفاعی و انتقال فناوری و ارتباطات منعقد شد که بزرگترین و مهمترین آن مربوط به قراردادی میان عربستان و شرکت«بایکار»، به عنوان شرکت خصوصی متعلق به خانواده «بایراکتار» و فعال درحوزه هوش مصنوعی، ساخت پهپاد و فناوریهای نوین، بود.
فیروزی ضمن تشریح بیانیه صادرشده پس از این سفر،افزود: توافق برای صادرات پهپاد تهاجمی‌آکنجی Bayraktar AKINCI TİHA)) به عنوان پهپادی که در ارتفاع 45هزار فوتی رکورد دارد و به لحاظ بارگیری مهمات نیز می‌تواند به اندازه هواپیمای جنگنده اف.16، از مهمات استفاده کند،تحول مهمی‌در روابط نظامی‌دو طرف بود.
این تحلیلگر مسائل ترکیه، گفت: براساس اعلام «هالوک بایراکتار»، مدیرعامل این شرکت، این قرارداد بزرگترین قرارداد صنایع دفاعی و هوایی ترکیه در تاریخ جمهوری محسوب می‌شود و این شرکت خدمات آموزشی، پشتیبانی، فنی و لجستیکی مربوط به این پهپاد را هم به عربستان ارائه خواهد کرد. با این توافقنامه، در آینده شاهد همکاریهای ترکیه و عربستان در زمینه انتقال فناوری و تولید مشترک نیز به منظور ارتقا و توسعه فناوری این پهپاد خواهیم بود.
فیروزی ادامه داد: به دلیل قابلیت حمل بار یک و نیم تنی این پهپاد و توان ارتفاع گیری بالای آن، ترکیه توانسته آن را درکنار عربستان به شش کشور دیگر نیز صادرکند. این مساله مهمی‌برای ترکیه و همچنین گام مهمی‌در روابطش با عربستان به حساب می‌آید.
وی با اشاره به داده‌های اعلام شده از سوی مجمع صادرکنندگان ترکیه، اضافه کرد: طی سالهای 2021 تا 2022، این کشور توانسته در صادرات صنایع دفاعی و هوایی اش رکوردی ثبت کند و شرکت «بایراکتار» نیز در سال 2022، توانسته به صادراتی بالغ بر یک میلیارد و 180میلیون دلار برسد.
این پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه با یادآوری حجم 6.5 میلیارد دلاری تجارت خارجی عربستان و ترکیه در سال 2022، اظهارداشت: ترکیه با تمرکز بر اینکه عربستان، بیست و دومین شریک تجاری اش است، تلاش دارد، روابط تجاری خود را با این کشور گسترده تر کند. در مقابل نیز با توجه به چشم انداز 2023 عربستان، ریاض نیز بر جذب سرمایه گذاری خارجی و دستیابی به رابطه ای مبتنی بر همکاری اقتصادی دوجانبه متمرکز است.
فیروزی با بیان اینکه در ترکیه بیش از 1400شرکت سعودی مشغول به فعالیت هستند که این حضور دو کشور را وادار به تمرکز جدیتر بر روابط اقتصادیشان کرده است، ادامه داد: وزیر سرمایه گذاری عربستان، با اشاره به فعالیتهای گسترده و قوی بخشهای خصوصی دو کشور، خواهان افزایش و تعمیق این همکاریها شده است. به همین دلیل،قراردادهایی در راستای جذب بیشتر سرمایه‌ها از سوی دو طرف امضا شد.
وی با بیان اینکه خلیج فارس، بازار تسلیحاتی مهمی‌برای کشورهای سازنده تسلیحات محسوب می‌شود، گفت: سال 2019، در جریان حمله به آرامکو،به دلیل نبود تسلیحات ضد حمله در این کشور، ریاض نتوانست با این حملات مقابله کند. بنابراین عربستان برای پاسخ دادن به اینگونه تهدیدها و حملات موشکی، به این نتیجه رسید باید پهپادهای ترکیه را در صنایع دفاعی خود جای دهد. درواقع، عربستان با خرید پهپاد و موشکهای گران قیمت، نه تنها به دنبال قدرت بخشیدن به صنایع نظامی‌خود و خنثی کردن حملات است، بلکه این ارزیابی را دارد که با داشتن پهپادهای نظامی،در این منطقه و میان کشورهای حوزه خلیج فارس می‌توان در امور منطقه نقش آفرینی و دخالت کرد.
فیروزی ضمن تشریح پیامدهای ژئوپلیتیکی صادرات پهپادهای ترکیه به عربستان، خاطرنشان کرد: ترکیه به عنوان کشور عضو ناتو،با افزایش صادرات تسلیحاتی خود می‌تواند وزن خود را در کشورهای منطقه و همچنین در ناتو افزایش دهد.
این تحلیلگر مسائل ترکیه، بایادآوری اینکه واشنگتن به عنوان تامین کننده قدیمی‌تسلیحات عربستان و کشورهای حوزه خلیج فارس، به دلیل ترجیحات سیاسی خود نمی‌تواند برخی سامانه های تسلیحاتی خود را به ریاض صادرکند، اضافه کرد:اکنون ترکیه توانسته با استفاده از این فرصت، با چین در بخش بازار خلیج فارس، به عنوان یکی از مهمترین بازارهای تسلیحاتی در جهان، موازنه ایجاد کند.
وی، پهپاد آکنجی را یکی از بازیگران مهم در موازنه نظامی‌ایران و عربستان عنوان کرد و با تاکید بر اینکه این تحولات به لحاظ وزن ژئوپلیتیک، سطح بسیار بالایی دارند، گفت: از آنجا که توافقنامه عربستان و ترکیه، دفاعی و نظامی است،عدد دقیقی درباره میزان ساخت پهپاد از سوی ترکیه برای عربستان در دسترس نیست، اما براساس اظهارات مدیرعامل بایراکتار، ساخت پهپاد TİHA، چهار برابر بیشتر از نسخه مشابه اما سبکتر از این نمونه هزینه داشته و 10برابر بیشتر نیز نیروی انسانی و ساعت کاری بر این نمونه صرف شده است.
فیروزی با گمانه زنیهای تحلیلگران و رسانه‌ها درباره حجم و مبلغ این قرارداد اشاره‌کرد و توضیح داد: بعد از گمانه زنیهای انجام شده، «هالوک گورگون»، رئیس صنایع دفاعی ترکیه اعلام کرد قرارداد شرکت بایکار با عربستان، با رقمی‌بیش از 3 میلیارد دلار منعقد شده است. رقم بالای این توافق و نگاه مثبت دو طرف به این توافق و تصمیم برای تاسیس کارخانه ساخت این پهپاد در ریاض، امکان بالای تداوم همکاری در این رابطه را نشان می‌دهد.
این پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه، با بیان اینکه اردوغان امیدوار است این همکاریها با عربستان و همچنین کشورهای عربی جنوب خلیج فارس، منجر به معاملات تجاری سودآوری شود، ادامه داد: ترکیه علاوه بر بدهی خارجی که دارد، برای بانک مرکزی خود نیز نیازمند ارز است، بنابراین اقتصاد ترکیه نیاز به تجدید ساختار دارد.
وی افزود: آنکارا امیدوار است با ایجاد رونق صادراتی، این شکاف اقتصادی را تا حدی بهبود ببخشد. ضمن اینکه در صورت امضای توافق نامه تجارت آزاد میان ترکیه و شورای همکاری خلیج فارس، به خاطر زنجیره ارزشی که قرار است ایجاد شود، شرکتهای سعودی این فرصت را خواهند داشت که نه تنها به بازار ترکیه، بلکه به بازارهای جهانی دست پیدا کنند و ترکیه، نقش پل ارتباطی را برای عربستان ایفا می‌کند.
