به‌گزارش مرکزمطالعات سورین، مرکز اوراسیا ریویو در یادداشت تازه خود به‌قلم «تیموتی هاپر» نوشت: تغییر اولویت راهبردی آمریکا از خاورمیانه، جنگ همیشگی با تروریسم در منطقه هند-آرام و نبرد با قدرت‌های بزرگ، منجر به تغییرات جدی در پویایی ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک غرب آسیا شده است. خروج عجولانه آمریکا از افغانستان به منظور تمرکز بر چین، برای کشورهای خاورمیانه چاره‌ای جز ارزیابی مجدد موقعیت منطقه‌ای خود باقی نگذاشته است.
کشورهای عربی مانند عربستان و امارات با هوشیاری از این واقعیت که خاورمیانه دیگر اولویت اصلی آمریکا نیست و مانند گذشته از آن‌ها حمایت نمی‌کند، اقدامات پیشگیرانه خود را آغاز کرده‌اند. چین و منطقه هند و اقیانوسیه در حال حاضر اولویت اصلی آمریکا هستند و تغییر ساختار استقرار نظامی این کشور از خاورمیانه به منطقه هند-آرام روایت مشترک کارشناسان در آمریکا است. این امر برای عربستان و سایر کشورهای عربی بسیار حائز اهمیت است، زیرا این تغییرات به این معناست که آن‌ها دیگر نمی‌توانند مانند گذشته از حمایت آمریکا برخوردار شوند.
از این رو، ریاض برای مدیریت بحران‌های موجود و آینده و یافتن راه‌حل برای آن، وارد مذاکره با ایران شده است. با توجه به کاهش نقش آمریکا در منطقه، عربستان و ایران دریافته‌اند که یک فرصت بی‌سابقه و تاریخی برای هر دو طرف پیش آمده است تا آزادانه نقش خود را به عنوان قدرت‌های منطقه‌ای ایفا کنند.
این در حالی است که عربستان در سال‌های اخیر در اتحاد با امارات، سیاست‌های بلندپروازانه و ماجراجویانه‌ای را جهت حفظ و گسترش نفوذ منطقه‌ای خود، پرکردن خلأ قدرت موجود و ممانعت از ظهور قدرت‌های رقیب غیرعربی منطقه‌ای در پیش گرفته است.
پیوستن عربستان به کارزار فشار حداکثری ترامپ علیه ایران، مداخله نظامی در بحرین، طراحی کودتا و حمایت از آن علیه مرسی در مصر، مداخله در جنگ داخلی یمن، حمایت از ژنرال خلیفه حفتر در لیبی، تحمیل محاصره قطر، تلاش برای تشکیل حزب اپوزیسیون سعودی در سوریه و طرح کودتا در اردن، از اقدامات تهاجمی ریاض در سال‌های اخیر است.
با این وجود، اقدامات پرهزینه و زمان‌بر سعودی‌ها برای پیشبرد اهداف منطقه‌ای و توازن قدرت با کشورهای غیرعربی ایران و ترکیه کاملاً سازنده نبوده است. در نتیجه، با توجه به کم رنگ شدن نقش آمریکا در منطقه، ریاض اخیرا تلاش‌هایی را برای بهبود روابط و کاهش تنش با ایران آغاز کرده است. این نشان‌دهنده این واقعیت است که عربستان اکنون از شکست سیاست‌های قبلی خود آگاه است و دیگر به دنبال سیاست‌های ماجراجویانه و پرهزینه نیست.
از نظر مقامات سعودی، ایران و گروه های نیابتی آن برندگان اصلی خروج آمریکا از منطقه خواهند بود و دست برتر را در خاورمیانه خواهند داشت. ریاض تخمین می‌زند که آمریکا همچنین به دنبال کاهش اختلافات خود با ایران است و بازگشت این کشور به برجام می‌تواند موقعیت تهران را تقویت کند.
با توجه به بی‌توجهی دولت بایدن به منطقه، عربستان شروع به اتخاذ سیاست خارجی بسیار واقع‌بینانه‌تری کرد که پیش از سال 2010 دنبال می‌شد و با احتیاط به دنبال منافع خود از طریق دیپلماسی پویا بود. براین اساس، ریاض در تلاش است تا روابط خود را با کشورهای رقیب در خاورمیانه بهبود بخشد و برای تنش‌زدایی با ایران با هدف امنیت و ثبات بیشتر در منطقه تلاش کند.
جنگ یمن و حتی برجام مدت‌هاست که محل اختلاف سعودی‌ها و ایرانی‌ها بوده است. احیای برجام می‌تواند تا حد زیادی نگرانی‌های عربستان در مورد برنامه هسته‌ای ایران را کاهش دهد. کاهش تنش بین این دو کشور در یمن و جاهای دیگر احتمالاً می‌تواند فرصتی را برای ریاض فراهم آورد تا حتی نقش سازنده‌ای در روند بازگشت ایران و آمریکا به برجام داشته باشد. بنابراین تلاش برای نزدیک شدن به جمهوری اسلامی واکنشی طبیعی از سوی سعودی‌هایی بوده که در حال بازگشت به مسیر واقع‌گرایی و عمل‌گرایی هستند.
کاهش تهدیدات منطقه‌ای آمریکا علیه ایران نیز می‌تواند محرکی قوی برای تهران باشد تا گام‌هایی برای بهبود و توسعه بیشتر روابط با عربستان و سایر کشورهای عربی بردارد. این امر به ویژه در شرایطی که بهار عربی منجر به تضعیف و حذف قدرت‌های منطقه‌ای مانند مصر، سوریه و عراق شد، صادق است.
