به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، روزنامه وانشگتن پست در مقاله‌ای به‌قلم «احساس ثارور» منتشر کرده که در آن امده است: حالا بعد از تقریبا 17 ماه جنجال دیپلماتیک می‌توان بارقه‌هایی از امید را در مورد توافق هسته‌ای با ایران مشاهده کرد.
مقامات آمریکا روز چهارشنبه گفتند که به نظرات ایران در مورد پیش‌نویس اتحادیه اروپا پاسخ داده‌اند که می‌تواند توافق 2015 را برای همیشه احیا کند.
«دونالد ترامپ» -رئیس‌جمهور سابق آمریکا- در سال 2018 به‌طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و دولت وی در آن زمان مدعی شد که ایران جرات نمی‌کند فعالیت ممنوع هسته‌ای خود را از سر بگیرد، اما این کشور سانتریفیوژهای پیشرفته خود را از سال 2019 در تاسیسات خود به راه انداخت و فعالیت‌های غنی‌سازی را آغاز و محدودیت‌های این توافق را نیز نقض کرد.
نظرسنجی از رویکرد ایرانی‌ها در تابستان امسال نشان داد که کمتر از نیمی از آن‌ها معتقد بودند این توافق دوباره برقرار خواهد شد، در حالی که بیش از دو سوم از آن‌ها نسبت به پایبندی آمریکا به تعهداتش ابراز تردید می‌کردند.
«رابرت مالی» -فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور ایران- اواخر سال گذشته و طی مصاحبه‌ای با نیویورکر هشدار داد که ایرانی‌ها «در حال از بین بردن منافع مربوط به منع گسترش تسلیحات هسته‌ای در این توافق هستند و این همان چیزی بود که ما برای آن چانه‌زنی کردیم.» او تصدیق کرد که از نقطه‌نظر دیپلماسی، مذاکرات برای نجات این توافق، «همانند تلاش برای احیای یک جسد مرده است.»
این نکته بدیهی است که دولت بایدن هنوز معتقد است ما به آن مرحله پایانی نرسیده‌ایم، اما چشم‌انداز احیای این توافق مناقشات پر از خشمی را حول چانه‌زنی‌های اولیه به وجود آورد. قانون‌گذاران جمهوری‌خواه خشم خود را نسبت به هرگونه توافقی ابراز کرده‌اند که تحت نظارت کنگره نباشد.
مقامات دولت در مورد حساب و کتاب دلاری مناقشه می‌کنند و می‌گویند که احیای محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران حتی با وجود برخی تاریخ‌های انقضاء، باز هم مهلت چند سالهای را برای پرهیز از یک تهدید هسته‌ای قریب‌الوقوع فراهم می‌کند و فضایی را برای مذاکرات بیشتر به وجود می‌آورد.
اقدامات دولت ترامپ و پیروانش نه تنها تا آستانه جنگ پیش رفت، بلکه تصمیم‌گیری‌های ضعیف دولت ترامپ باعث شد تا ایران برنامه هسته‌ای خود را به شکل بی‌سابقه‌ای گسترش دهد.
اگر ترامپ از توافق خارج نمی‌شد، تمرین اعتمادسازی که ذات برجام بود، ادامه می‌یافت و شاید منجر به مذاکرات در جبهه‌های دیگر می‌شد.
اقدام آن دولت هرگونه چشم‌اندازی از نزدیکی بین تهران و واشنگتن را منتفی کرد، همکاری بین اسرائیل و متحدان آمریکایی خلیج فارس را تشدید نمود و احتمال اقدام مخفیانه دولت یهود و حتی آمریکا را علیه ایران در آینده افزایش داد.
دولت اوباما در سالهای 2009 تا 2015 وارد فرایند دیپلماتیک با شرکای اروپایی و روسیه و چین در مورد برنامه هسته‌ای شد، اما جهان حالا نسبت به آن موقع تغییر کرده است.
اوباما می‌خواست با این توافق مبنایی برای یک گفت‌وگوی استراتژیک گسترده‌تر ایجاد کند، اما این گفت‌وگو دیگر جایی ندارد و مدت‌هاست که استراتژیست‌های هر دو کشور اولویت‌های خود را تغییر داده‌اند؛ به این نحو که استراتژیست‌ها در واشنگتن به دنبال خروج از منطقه هستند و استراتژیست‌های تهران حرکت به سمت هماهنگی بیشتر با برخی از همسایگانش و روابط نزدیک‌تر با چین را در پیش گرفته‌اند. خیلی سخت است که بتوان یک موضوع فنی استثنایی و پیچیده را در فضای سیاسی و ناکارآمد حل و فصل کرد.
ما با توجه به توافق هسته‌ای و شکاف گسترده بین آمریکا و ایران، باید به سمت فراتر از برجام حرکت کنیم و لازم است که آن را پشت سر بگذاریم.
