به‌گزارش مرکز مطالعات سورین، وبگاه میدل ایست آی در یادداشت تازه خود به‌قلم «فردین افتخاری» نوشت: پس از اینکه ایران در تابستان گذشته رسماً برای پیوستن به بریکس درخواست داد، انتظار نمی‌رفت که این دعوت‌نامه در کمتر از یک سال آینده ارائه شود.
برای مثال، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای حدود 15 سال طول کشید.
درخواست برای پیوستن به بریکس از سوی دولت ابراهیم رئیسی، به‌عنوان یک تصمیم راهبردی تلقی شد.
به نظر می‌رسد این دولت به‌جای اینکه به‌دنبال بهره‌برداری از این اتحاد برای منافع سیاسی داخلی باشد، نگاهی عمل‌گرایانه و واقع‌بینانه به پتانسیل اقتصادی بلوک بریکس دارد.
دولت رئیسی قصد ندارد در ازای روابط بهتر با غرب از عضویت در اتحادهای بین‌المللی و منطقه‌ای چشم‌پوشی کند.
رئیسی در بازگشت از اجلاس اخیر بریکس در آفریقای جنوبی با بیان اینکه ایران از سیاست خارجی برای اهداف سیاسی داخلی استفاده نخواهد کرد، خاطرنشان کرد: ما به‌دنبال تأمین منافع ملی هستیم… [از جمله] رفع تحریم‌ها و روابط با کشورهای همسایه.
«علی باقری» -معاون وزیر امور خارجه -گفت: «ایران باید به‌دنبال منافع ملی در شرق و غرب باشد و تنها به یک نقطه از جهان تکیه نکند.»
«حسین امیرعبداللهیان» -وزیر امور خارجه ایران- گفت که عضویت ایران در بریکس هدف این کشور برای حمایت از چندجانبه گرایی را تقویت می‌کند.
بااین‌حال، فراتر از لفاظی‌ها، ایران علناً از برنامه دلارزدایی بریکس با هدف توسعه روابط تجاری خود با قدرت‌های نوظهور جنوب جهانی و درعین‌حال دور شدن از سلطه آمریکا بر مؤسسات مالی جهان، حمایت کرده است.
رئیسی در این اجلاس گفت که ایران «توانایی‌های منحصربه‌فردی» دارد و «آماده مشارکت در هر سه حوزه عملکرد بریکس، یعنی سیاسی-امنیتی، اقتصادی-مالی و اجتماعی است».
وی افزود: «ایران با موقعیت منحصربه‌فرد ترانزیتی، منابع عظیم انرژی و توانمندی‌های علمی و مهندسی بالا، مشتاق همکاری با اعضای بریکس در پروژه‌های مشترک اقتصادی و سرمایه‌گذاری است.»
در حاشیه نشست بریکس، توافق دوجانبه‌ای برای ایران برای توسعه پنج پالایشگاه در آفریقای جنوبی حاصل شد.
درحالی‌که تهران نیز مذاکراتی را برای پیوستن به بانک توسعه جدید بریکس انجام داده است، اقدامی که می‌تواند به تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی حیاتی کمک کند؛ مانند کریدور شمال-جنوب که هند را از طریق ایران به روسیه متصل می‌کند.
تهران به‌وضوح انتظار دارد که حذف دائمی تحریم‌ها بسیار بعید باشد، پیوستن به بریکس فرصت‌های جدیدی را برای تسهیل تجارت خارجی، بدون وابستگی به دلار و سیستم مالی غرب، فراهم می‌کند.
درعین‌حال، دولت رئیسی می‌خواهد روابط مالی و اقتصادی خارجی با جنوب جهانی را متنوع کند و از اتکای بیش‌ازحد به پکن و مسکو اجتناب کند.
بااین‌حال اندیشکده‌های دولت ایران استدلال می‌کنند که ایران باید نسبت به توانایی‌های بریکس واقع‌بین باشد و آن را یک نیروی ضدغربی تلقی نکند.
کمبود هماهنگی سیاسی و استراتژیک بین اعضای بریکس هنوز وجود دارد و رقابت داخلی بین کشورهایی مانند چین و هند ابزاری کلیدی برای آمریکا برای محدود کردن اثربخشی این گروه است.
در بریکس، به نظر می‌رسد دیدگاه غالب در حال حاضر پایبندی به نظم بین‌المللی موجود، اجتناب از تقابل پرهزینه با ساختارهای اقتصادی و سیاسی سنتی است.
به‌عنوان‌مثال، ولادیمیر پوتین، در مواجهه با حکم بازداشت دادگاه بین‌المللی کیفری، از نشست اخیر بریکس در آفریقای جنوبی صرف‌نظر کرد.
بانک توسعه جدید همچنین گفته است که در بحبوحه تحریم‌های غرب، پروژه‌های جدید در روسیه را در نظر نخواهد گرفت.
