بهگزارش مرکز مطالعات سورین، «ادوارد هانت» مقالهای در اندیشکده کویینسی منتشر کردکه در آن آمده است: آمریکا بهعنوان قدرت مسلط در غربآسیا، اهرم فشار زیادی بر چین دارد که برای نیازهای انرژی خود به منطقه وابسته است.
در صورت بروز درگیری بین چین و آمریکا، فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام)، میتواند نیروهای نظامی این کشور را هدایت کند تا محمولههای انرژی به چین را مسدود کنند و از این طریق این کشور را از دسترسی به منابع برای سوخت اقتصاد و نیروهای نظامی خود بازدارد.
«ژنرال اریک کوریلا» -فرمانده سنتکام- در جلسه استماع کنگره در ماه مارس به کنگره گفت: «خدا نکند هرگز با چین درگیری رخ ندهد، اما ما میتوانیم بخش بزرگی از اقتصاد آنها را در منطقه سنتکام در معرض خطر قرار دهیم».
برای چندین دهه، آمریکا قدرت غالب در غربآسیا بوده است. بسیاری از کشورهای منطقه با تکیه بر کمکهای نظامی و اقتصادی آمریکا، با آمریکا متحد هستند.
چندین کشور میزبان پایگاههای نظامی آمریکا هستند و بیش از ۳۰ هزار سرباز آمریکایی در سراسر منطقه مستقر هستند.
سلست والاندر، مقام وزارت دفاع در بیانیهای کتبی به کنگره توضیح داد: «موضع آمریکا در غربآسیا همچنان قابلتوجه است». ارتش آمریکا پس از جنگیدن در چندین جنگ بزرگ در منطقه، زیرساختی را ایجاد کرده است که به آن امکان میدهد بهسرعت نیروهای آمریکایی را به منطقه منتقل کند. والاندر خاطرنشان کرد: «وزارت دفاع آماده است تا بهسرعت نیروهای قابلتوجهی را وارد منطقه کند و این نیروها را با شرکای خود بر اساس چند دهه همکاری نظامی برای ارتقای قابلیت همکاری و مقابله با هرگونه احتمالی ادغام کند».
مقامات آمریکا برای منطقه سنتکام به دلیل منابع انرژی آن ارزش قائل هستند. این منطقه نزدیک به نیمی از ذخایر شناخته شده نفت جهان و بیش از ۴۰ درصد گاز طبیعی آن را شامل میشود.
این کشور در حال حاضر ۳۷ درصد نفت جهان را تولید میکند و خانه چندین تولیدکننده بزرگ نفت در سازمان کشورهای اوپک از جمله عراق، کویت، عربستان و امارات است. چندین نقطه ترانزیت نفت دریایی از جمله کانال سوئز، بابالمندب و تنگه هرمز در این منطقه وجود دارد.
هرگونه اختلال در این نقاط میتواند بهطور قابلتوجهی بر کشورهای وابسته به نفت منطقه تأثیر بگذارد.
کوریلا در بیانیهای کتبی با استناد به همه این عوامل خاطرنشان کرد: «منطقه مرکزی در میان مهمترین مناطق جهان باقی مانده است.»
اگرچه آمریکا امروز نسبت به گذشته کمتر به نفت منطقه وابسته است، اما مقامات آمریکایی اصرار دارند که غربآسیا ازنظر استراتژیک مهم است.
تا زمانی که کشورهای دیگر به منابع انرژی منطقه وابسته هستند، مقامات آمریکایی معتقدند که میتوانند از این منطقه برای تأثیرگذاری بر توسعه این کشورها و شاید حتی مانع از آن استفاده کنند.
کوریلا توضیح داد: ۷۲ درصد از کل نفت چین وارداتی است. «این میتواند آنها را آسیبپذیر کند.»
از سال ۲۰۲۱، چین یکی از بزرگترین مصرفکنندگان نفت در جهان بود و پس از آمریکا در رتبه دوم قرار داشت.
چین به یکی از تولیدکنندگان برتر نفت در جهان تبدیل شده است، اما این کشور بهاندازه کافی نفت در داخل تولید نمیکند تا نیازهای خود را تأمین کند.
امروزه چین بیش از هر کشور دیگری در جهان نفت وارد میکند. در میان واردات نفت چین، حدود نیمی از واردات نفت از غربآسیا است. برای مدتی، عربستان بزرگترین منبع واردات نفت چین بوده است، اما اخیراً روسیه از آن پیشی گرفته است.
سرویس تحقیقات کنگره در گزارش مارس ۲۰۲۳ با اشاره به منطقه غربآسیا و شمال آفریقا خاطرنشان کرد: «به نظر میرسد که ارتباطات انرژی و سرمایهگذاری بین چین و منطقه غربآسیا و شمال آفریقا حداقل تا سال ۲۰۳۰، بهویژه در منطقه خلیجفارس، افزایش یابد».
در دورههای قبلی رقابت قدرتهای بزرگ، آمریکا مایل بود در برابر رقبای وابسته به نفت حرکت کند.
یکی از نمونههای وضعیت فعلی، اقدام آمریکا علیه ژاپن در ماههای قبل از ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم است.
ماهها قبل از حمله ژاپن به آمریکا در پرل هاربر، آمریکا صادرات نفت به ژاپن را قطع کرد و اقتصاد و قدرت نظامی این کشور را در معرض خطر قرار داد. مقامات آمریکا با علم به اینکه ممکن است منجر به جنگ شود، این حرکت را انجام دادند.
به گفته مورخ «دیوید پینتر» حرکت آمریکا موقعیتی را ایجاد کرد که مستقیماً منجر به حمله ژاپن به پرل هاربر و دیگر پایگاههای آمریکا در دسامبر ۱۹۴۱ شد، زیرا ژاپن تصمیم گرفت برای تصرف میادین نفتی در جنوب شرقی آسیا وارد جنگ شود.
اگرچه مقامات آمریکایی علاقه چندانی به انجام اقدامات مشابه علیه چین نشان ندادهاند، اما میدانند که چین در برابر چنین اقدامی آسیبپذیر است. با حفظ حضور گسترده نظامی آمریکا در خلیجفارس، آمریکا گزینه بسیج سریع نیروهای نظامی خود را برای جلوگیری از ارسال انرژی به چین حفظ میکند.
تمرکز ویژه هر اقدام نظامی آمریکا، تنگه هرمز خواهد بود که مهمترین نقطه ترانزیت نفت منطقه است. تقریباً تمام انرژی وارداتی چین از غربآسیا از طریق این تنگه حمل میشود.
از آنجایی که مقامات آمریکا همچنان بهدنبال راههایی برای حفظ مزیتهای استراتژیک نسبت به چین هستند، به نظر میرسد کمتر علاقهمند به همکاری با چین برای رسیدگی به مشکلات بزرگتر، مانند تهدید وجودی تغییرات آبوهوایی هستند.
ارتباطات دوجانبه بین چین و آمریکا در مورد موضوع تغییرات آبوهوایی با وجود این واقعیت که این دو کشور بزرگترین مصرفکنندگان نفت و انتشاردهنده گازهای گلخانهای در جهان هستند، در حال تزلزل است.
حتی در شرایطی که کارشناسان آبوهوا اصرار دارند که کشورها باید بهسرعت از استفاده از سوختهای فسیلی دور شوند، مقامات آمریکایی همچنان به اولویت برنامهریزی ژئوپلیتیک خود، از جمله امکان استفاده از نفت بهعنوان سلاح علیه چین، ادامه میدهند.
مقامات آمریکایی بر این باورند که تسلط آمریکا در غربآسیا اهرم قدرتمندی بر چین برای آنها فراهم میکند و آنها بدون توجه به عواقب آن برای محیطزیست و جهان، حاضر به کنار گذاشتن آن نیستند. کوریلا گفت: من معتقدم سنتکام به معنای واقعی کلمه و به معنای واقعی کلمه مرکزی در رقابت با چین و روسیه است.