الوقت- در زمانی که رژیم صهیونیستی سعی دارد با کشاندن کشورهای عربی به اردوگاه عادی سازی روابط، آرمان فلسطین را به فراموشی سپرده و برنامه‌های جاه‌طلبانه خود را در کرانه باختری اجرایی کند، عربستان سعودی ابتکار جدید سیاسی به خرج داد که صهیونیست‌ها را در شوک فرو برد.
عربستان سعودی روز شنبه «نایف السدیری» را به عنوان اولین سفیر غیرمقیم این کشور در فلسطین انتخاب کرد. السدیری استوارنامه خود را در مقر سفارت فلسطین در اردن، به مجدی الخالدی، مشاور رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین تحویل داد و به زودی اصل این استوارنامه به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان هم تقدیم خواهد شد.
نایف السدیری در این زمینه اعلام کرد:«این یک گام مهم بوده و بر تمایل سلمان بن عبدالعزیز پادشاه و محمد بن سلمان ولیعهد سعودی بر تقویت روابط با برادران در فلسطین تاکید دارد».
مجدی الخالدی نیز به نوبه خود از تعیین سفیر عربستان در فلسطین استقبال و در خلال نشستی که سفارت فلسطین در اردن ترتیب داده بود اعلام کرد:«این گامی مهم است و در تقویت روابط برادرانه قوی و پایداری که دو کشور و ملت برادر را به هم پیوند می‌دهد، نقش مهمی ایفا خواهد کرد».
یک مسئول تشکیلات خودگردان که خواست نامش فاش نشود در گفتگو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که عربستان با تعیین سفیر در فلسطین، دولت فلسطین به پایتختی قدس را به رسمیت شناخت و این گام بخشی از اقدامات چند مرحله‌ای است و ما به توسعه روابط با ریاض ادامه خواهیم داد.
عربستان در دهه‌های اخیر یکی از حامیان مالی تشکیلات خودگردان فلسطین بود و سعی دارد با اعزام سفیر حمایت سیاسی خود را از این سازمان افزایش داده و وزن فلسطینیان را در برابر رژیم اشغالگر تقویت کند.
پایبندی عربستان به راهکار دو دولتی
اقدام جدید عربستان در شرایطی انجام می‌شود که مقامات ارشد آمریکا در ماه‌های اخیر با سفرهای مکرر به عربستان، به دنبال این بودند تا سعودیها را به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی متقاعد کنند. از اینرو، اعزام سفیر به فلسطین اشغالی، پیام آشکاری برای رژیم صهیونیستی و آمریکا است که سعودیها همچنان به ابتکارهای سابق خود در حمایت از فلسطین پایبند هستند.
عربستان سعودی در سال 2002 طرح صلحی را بر اساس قطعنامه‌های بین‌المللی و با هدف ایجاد کشور فلسطین در مرزهای 1967 ارائه کرد، اما اسرائیل این طرح را رد کرد و تاکنون اجازه تشکیل دولت فلسطین را نداده است. این طرح بر عقب‌نشینی صهیونیست‌ها از کرانه باختری و تشکیل دولت فلفسطین در قدس تاکید داشت اما با این حال در دو دهه گذشته اشغالگران نه تنها از کرانه باختری عقب‌نشینی نکرده‌اند بلکه با ساخت شهرک‌های جدید، به توسعه سرزمینی در این منطقه ادامه داده‌اند.
اگرچه رژیم صهیونیستی در توافق «اسلو» در سال 1993 متعهد شده بود که شرایط را برای تشکیل دولت فلسطین آماده کند اما مقامات این رژیم به تعهداتشان عمل نکرده‌اند، تا جایی که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل اخیرا در سخنانی به صراحت ادعا کرد که اجازه تشکیل فلسطین را نخواهند داد. حتی دولت تندرو نتانیاهو با تصویب طرحهای جنجالی و تحریک‌آمیز، یهودی سازی قدس را کلید زده است و این مسئله تنشها بین گروههای مقاومت و این رژیم را افزایش داده است.
به رغم تلاشهای مضاعف واشنگتن برای به سرانجام رساندن بحث سازش، اما سعودیها کماکان روی طرحهای خود برای تشکیل دولت فلسطین اصرار دارند و همین اختلاف نظر با تل‌آویو مسیر عادی سازی را سد کرده است.
انتخاب سفیر در قدس اشغالی هم نوعی پیام به آمریکا و رژیم صهیونیستی است که اگر قرار باشد در آینده گام مثبتی در روند عادی‌سازی برداشته شود، باید طرف صهیونیستی به صلح عربی تن دهد. بنابراین، تعیین سفیر عربستان در فلسطین، ادعاهای نتانیاهو مبنی بر اینکه سعودیها بحث عادی‌سازی را به مسئله فلسطین پیوند نخواهند داد، رد می‌کند.
کاهش فشارهای عادی سازی روابط
اقدام جدید عربستان اهداف دیگری را هم دنبال می‌کند. عربستان تحت رهبری بن سلمان با انتخاب سفیر در فلسطین، دنبال تقویت وزن سیاسی خود در تحولات منطقه است تا نشان دهد که این کشور کماکان حامی ملت فلسطین است، زیرا در ماه‌های اخیر انتقادات زیادی علیه ریاض در رابطه با عادی سازی روابط با اسرائیل ایجاد شده است.
برآیند تحولات نشان می‌دهد که سعودیها و شخص بن سلمان به دنبال عادی سازی هستند و همکاری‌های اقتصادی مخفیانه عربستان با رژیم صهیونیستی در سالهای اخیر هم بر این اساس انجام می‌شود. لذا، عربستان که رویای عادی سازی را دور از ذهن نمی‌داند، با انتخاب سفیر می‌خواهد فلسطینی‌ها و افکارعمومی جهان عرب را به تدریج با اعلام رسمی روند سازش در آینده نزدیک آماده کند تا از بار فشارها علیه ریاض بکاهد.
در ماه‌های اخیر ریاض و واشنگتن درباره شرایط جدید عربستان برای پیشرفت به سمت عادی‌سازی، از جمله تضمین‌های امنیتی و کمک به ساخت برنامه هسته‌ای غیرنظامی با ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم گفتگو کرده‌اند، و بنابراین سعودیها خود را برای عادی سازی روابط با تل‌آویو آماده می‌کنند و با انتخاب سفیر در قدس هم می‌خواهد به نوعی موازنه سازی بین فلسطین و اسرائیل ایجاد کند. زیرا سطح تنشها بین فلسطین و تل‌آویو افزایش یافته است و افکارعمومی جهان عرب هم در جام جهانی 2022 قطر نشان دادند که با هر گونه سازشی مخالفند، لذا سعودیها نمی‌خواهند بیگدار به آب بزنند تا ننگ عادی سازی را در بین ملل منطقه به جان بخرند.
بن سلمان در راستای چشم‌انداز 2030، قصد دارد جایگاه اقتصادی عربستان را در منطقه و جهان ارتقا دهد و برای ساخت شهر رویایی «نئوم» و دیگر پروژه‌های اقتصادی به حمایت مالی صهیونیست‌ها چشم دوخته است و در دو سال گذشته تعدادی از تجار اسرائیلی به عربستان سفر کرده‌اند تا درباره سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها رایزنی کنند. به گفته رسانه‌های صهیونیستی، بن سلمان تصمیم دارد از خلال پروژه نئوم ایستگاه ارتباطی بین عربستان و اسرائیل ایجاد کند تا پلی برای ایجاد عادی سازی روابط بین آنها در آینده نزدیک باشد.
خشم صهیونیست‌ها
دولت تندرو نتانیاهو که حاضر نیست هیچ امتیازی به فلسطینی‌ها بدهد و حتی در سودای اخراج فلسطینیان از سرزمین خودشان است، از اقدام عربستان به شدت خشمگین شده است.
الی کوهن، وزیر خارجه رژیم اشغالگر در واکنش به تعیین سفیر عربستان در فلسطین و تصمیم ریاض برای ایجاد کنسولگری در قدس اشغالی گفت:«تل‌آویو اجازه دایر شدن هیچ گونه نمایندگی دیپلماتیک از سوی عربستان سعودی در رام‌الله و قدس را نمی‌دهد. سعودیها می‌خواهند به فلسطینی‌ها این پیام را برسانند که آنها را فراموش نکرده‌اند، اما به کشورها اجازه نمی‌دهیم که کنسولگری باز کنند، این با رأی و نظر ما یکی نیست؛ موضوع فلسطین نیز هیچ زمانی موضوع اصلی در گفت‌وگوهای عادی‌سازی نبود».
رسانه‌های عبری نیز این اقدام ریاض را یک گام تاریخی و پیامی از جانب عربستان برای اسرائیل دانستند با این مضمون که هر توافقی برای عادی‌سازی مشروط به رسیدگی به مسئله فلسطین است.
صهیونیست‌ها تأکید دارند که موضوع فلسطین نباید در مذاکرات میان عربستان سعودی و آمریکا در خصوص عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو گنجانده شود اما عربستان هر گونه گشایشی در این زمینه را به مسئله فلسطین گره زده است.
یک مقام اسرائیلی به وبسایت عرب ۴۸ گفت:«سعودیها درخواستهای بزرگی در این رابطه دارند و از ما می‌خواهند که به شکل واقعی نه نمایشی آنها را اجرا کنیم، اما در ساختار فعلی دولت اسرائیل ما چیزی نداریم که در این رابطه به آنها بدهیم، هرگز شهرک‌سازی متوقف نخواهد شد حتی برای یک ثانیه».
با توجه به مواضع تند صهیونیست‌ها نسبت به درخواستهای عربستان در روند عادی سازی، به نظر می‌رسد اگر حاکمان ریاض واقعا بر تشکیل دولت فلسطینی به عنوان درخواست اصلی خود در مسیر عادی سازی پایبند باشند، می‌توان گفت که سازش با تل‌آویو در شرایط کنونی به نتیجه نمی‌رسد، زیرا راست‌های افراطی حاضر به تسامح در این زمینه نیستند و این سنگ بزرگی پیش پای عادی سازی است.
برای عربستان هم که خود را زعیم جهان عرب می‌داند، شروط حمایت از فلسطین جنبه حیثیتی دارد و نمی‌تواند به طرح صلح خود پشت پا بزند، زیرا در این صورت وجهه عربستان در جهان عرب خدشه‌دار خواهد شد.
در شرایطی که بحث عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی و گمانه‌زنی‌ها در این زمینه تبدیل به یکی از سوژه‌های اصلی رسانه‌ها طی چند هفته گذشته شده، اما منابع و محافل عبری هنوز از موانع و چالش‌هایی صحبت می‌کنند که به روند توافق سازش ریاض و تل‌آویو آسیب می‌زند. از جمله، شروط جدیدی که عربستان در میز مذاکرات با آمریکایی‌ها برای توافق عادی سازی در نظر گرفته است و آن بحث غنی‌سازی اورانیوم است اما رژیم صهیونیستی تاکنون در برابر این خواسته مخالفت کرده و حاضر نیست امتیازی به طرف سعودی بدهد.
نتانیاهو اخیرا در سخنانی ضمن حمایت از عادی سازی روابط با عربستان اما گفت:«حاضر نیستم برای رسیدن به آن، امنیت اسرائیل را به خطر بیاندازم».
رژیم صهیونیستی به عنوان تنها دارنده سلاح هسته‌ای از اینکه کشورهای عربی به انرژی هسته‌ای دست پیدا کنند، نگران است و سعی دارد این موازنه را به نفع خود حفظ کند.
