تنش در یمن میان دو شریک قدیمی، یعنی عربستان سعودی و امارات طی چند هفته گذشته بالا گرفته است. تنشها بویژه در استانهای عدن، حضرموت، المهره و شبوه در جنوب یمن واقعیت سیاسی و امنیتی جدیدی در مناطقی از یمن ایجاد کرده است، به گونهای که برخی ناظران گفتهاند که کفه ترازو در یمن به نفع نیروهای نیابتی ابوظبی و به ضرر نیروهای محلی وفادار به ریاض سنگینی میکند.
شکاف و اختلاف نظر میان ابوظبی و ریاض در یمن در حال گسترش است و درگیری بین نیروهای نیابتی محلی امارات از یک سو و عربستان سعودی از سوی دیگر تشدید میشود. به تازگی شورای انتقالی جنوب یمن (STC) که مورد حمایت امارات متحده عربی است، اعلام کرد که عربستان سعودی روز جمعه مواضع این شورا را در حضرموت بمباران کرده است. هنوز مشخص نیست که آیا تلفاتی در این حملات وجود داشته است یا خیر و عربستان سعودی هنوز در این مورد اظهار نظر نکرده است. این در حالی است که عربستان پیشتر به این نیروها هشدار داده بود از استانهایی که اخیرا تصرف کردهاست عقبنشینی کنند.
کانال تلویزیونی عدن وابسته به شورای انتقالی جنوب(مورد حمایت امارات)، تصاویری را از حملات عربستان سعودی نشان داده و در یکی از ویدیوها، صدای مردی شنیده میشود که حملات هوایی عربستان سعودی را سرزنش میکند و علیه ریاض شعار میدهد.
منطقه فلات حضرموت شامل میادین نفتی است که کنترل آن توسط گروههای درگیر از نظر درآمدزایی نفتی بسیار اهمیت دارد.
تقسیم قدرت در یمن
از سال 2014 و پس از کنترل صنعا توسط شورای نجات ملی یمن و ارتش این کشور، نیروهای تحت حمایت عربستان سعودی مجبور به فرار به جنوب و اقامت در شهر ساحلی عدن شدند و در آن جا دولت خودخوانده و ملی یمن را تشکیل دادند. اما از ماه گذشته دولت خودخوانده در عدن، با هجوم نیروهای شورای انتقالی مواجه شده و شورای انتقالی جنوب یمن کنترل عدن را به دست گرفت. این مسئله باعث شد تا چهرههای برجسته موردحمایت عربستان سعودی از جمله العلیمی و سالم صالح بن بریک عدن را ترک کنند.
بنابرین در حال حاضر، یمن در کشاکش سه نیروی مختلف قرار دارد:
دولت صنعا که دولت متحد ارتش یمن است و از سال 2014 قدرت اصلی را در شمال یمن و صنعا در دست دارد. انصارالله یمن نیز متحد دولت صنعا به شمار میرود.
گروه اصلی جدایی طلبان در جنوب یمن، موسوم به شورای انتقالی جنوبی (STC) و به ریاست عیدروس الزبیدی که از سوی ابوظبی حمایت می شود، از ماه گذشته حکومت تحت حمایت عربستان سعودی را از مقر آن در شهر عدن بیرون کردهاند. شورای انتقالی جنوبی (STC) در ابتداء بخشی از ائتلاف ضدانصارالله به رهبری عربستان سعودی بود که در سال ۲۰۱۵ میلادی علیه دولت صنعا و انصارالله در یمن مداخله کرد، اما این گروه، اینک در تلاش ایجاد حکومت خود در جنوب یمن شده است، اما عربستان سعودی با اهداف تجزیه طلبانه آنها همراه نیست. هواداران شورای انتقالی در عدن طی روزهای گذشته پرچم یمن جنوبی را برافراشتهاند؛ کشوری که بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۹۰ از یمن جدا شده بود. روز پنجشنبه هم، معترضان در شهر بندری عدن در جنوب یمن گرد هم آمدند تا از جدایی دوباره یمن جنوبی حمایت کنند.
دولت خودخوانده مورد حمایت عربستان سعودی با نام «شورای رهبری ریاست جمهوری یمن» که تا ماه میلادی گذشته کنترل عدن را در دست داشت، اما اینک اعضای این دولت از عدن فرار کردهاند. براساس خبرگزاری رویترز، یک هیئت مشترک نظامی عربستان سعودی و امارت متحدۀ عربی به شهر عدن رفته اند تا در مورد اقدامات لازم به هدف کاهش تنش ها بحث کنند. عربستان سعودی گفته است که این هیئت برای اتخاذ ترتیبات لازم برای اطمینان از بازگشت نیروهای شورای انتقالی جنوبی (STC) به مواضع قبلی شان در خارج از دو ولایت (حضرموت و ماهره) اعزام شده اند. به گفتۀ مقامات عربستان سعودی، این تلاش ها هنوز هم ادامه دارد.
خشم گروههای نزدیک به عربستان
به نظر میرسد که «شورای انتقالی جنوب یمن» با حمایت امارات و اسرائیل در تلاش برای تحمیل یک واقعیت امنیتی، نظامی، سیاسی و جغرافیایی جدید در جنوب یمن است.
همزمان گروههای وفادار به ریاض، بهویژه حزب اصلاح و رشاد العلیمی، رئیس به اصطلاح «شورای رهبری ریاست جمهوری» به عنوان دولت مورد حمایت ریاض از تحولات اخیر در جنوب یمن خشمگین هستند. طبق بیانیهای که توسط دفتر العلیمی صادر شده شورای انتقالی جنوب یمن در حال انجام یک کودتای نرم علیه دولت «مشروع» است و «شورای رهبری ریاست جمهوری به ریاست علیمی تنها نهاد مشروع تعیین بالاترین مناصب سیاسی یمن است.»
علیمی همچنین به عیدروس الزبیدی در مورد سوءاستفاده از قدرت برای دستیابی به دستاوردهای سیاسی هشدار داده و تهدید کرده است که «با هرگونه تلاشی برای تحمیل سیاستهای خارج از چارچوبهای قانون اساسی مقابله خواهد کرد.»
ناکامی عربستان در جنوب یمن
روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی اعلام کرده است که عربستان سعودی حدود ۲۰ هزار جنگجو از نیروهای «سپر میهن» یمن را در مرز بسیج کرده است، با وجود این استقرار نیروها، اما واقعیتهای میدانی حاکی از آن است که عربستان سعودی در طول سه هفته گذشته در مهار بحران و کاهش تنش در استانهای جنوبی و شرقی یمن شکست خورده است و نتوانسته «شورای انتقالی» را متقاعد یا مجبور به عقبنشینی از استانهای عدن، حضرموت، المهره، شبوه و سایر استانها کند.
بحران جنوب یمن در آستانه ورود به چهارمین هفته خود است و ریاض هنوز نتوانسته وضعیت را به حالت قبل بازگرداند. «شورای انتقالی» مورد حمایت امارات از عقبنشینی از شهر عدن خودداری میکند و عدن هنوز در کنترل نیروهای وابسته به امارات است.
اهداف ژئوپلیتیکی امارات
«علی ظفر»، نویسنده یمنی با انتشار یادداشتی در المیادین معتقد است که امارات متحده عربی اگرچه تا همین چند سال پیش متحد عربستان سعودی در تجاوز علیه یمن و یمنیها بود، اما امروزه ابوظبی جاهطلبیهای ژئوپلیتیکی در سر دارد و با حمایت آمریکا، انگلیس و اسرائیل برای گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی خود در کشورهای آفریقایی و یمن با کنترل مناطق ساحلی دریای سرخ و جزایر استراتژیک که از شاخ آفریقا تا سواحل غربی یمن و باب المندب امتداد دارند تلاش میکند.
این نویسنده یمنی اظهار داشت که جاه طلبیهای امارات متحده عربی در یمن نه تنها در خدمت پروژه آمریکا، غرب و اسرائیل است، بلکه امنیت ملی یمن، عربستان و عمان را نیز تهدید میکند، چون امارات از تجزیهطلبی حمایت میکند و برای تجزیه یمن تلاش میکند و این همان چیزی است که حتی وحدت ارضی عربستان و عمان به عنوان همسایگان یمن را نیز تهدید خواهد کرد.
واقعیت هم این است که اقدامات امارات در جنوب یمن و حمایت از شورای جدایی طلب انتقالی جنوب (STC) برای تقویت نفوذ ژئوپلیتیکی ابوظبی صورت میگیرد و این مواضع با امنیت دریایی، منافع استراتژیک و پروژه غربی-اسرائیلی مرتبط است.
متحد دیروز، بلای جان امروز
برخی کارشناسان نیز معتقدند که ابوظبی نمیتواند به صورت مستقیم و به شیوهای خصمانه با عربستان سعودی در یمن مقابله کند و بجای آن از نیروهای نیابتی محلی یمن برای مقابله با نفوذ عربستان و تقویت نفوذ خود استفاده میکند.
با این حال آنچه در جنوب و شرق یمن اتفاق میافتد، مسئولیت اصلیاش برعهده عربستان سعودی است که از سال ۲۰۱۵ به بعد به دخالت نظامی، سیاسی و محاصره اقتصادی علیه صنعا دست زد. عربستان سعودی بود که ائتلاف متجاوز علیه یمن را تشکیل داد و امارات را دعوت کرد تا شبهنظامیان جنوب را مسلح و تقویت و توانمند کند و اکنون همین نیروها در جنوب یمن بلای جان سعودیها شدهاند!
مشخص نیست که عربستان چگونه شکست نیروهای خود در جنوب یمن را جبران خواهد کرد، اما اگر جدایی طلبان شورای انتقالی از عدن عقب نشینی نکنند، در عمل نیروهای موردحمایت عربستان سعودی راهی جز اتحاد و ائتلاف با صنعا برای عقب راندن تجزیه طلبان جنوب یمن نخواهند داشت!
منبع: الوقت



